Voor het eerst wordt de sterfdag van Anton de Kom officieel herdacht in Loenen | de gooi

De herdenking was een burgerinitiatief van de inwoners van Apeldoorn, Gerrit Steenbergen en Ben Brown, en werd bijgewoond door onder meer de burgemeester van Apeldoorn, Ton Heerts, en de voorzitter Linda Nooitmeer van het Nationaal Instituut voor Geschiedenis en Erfgoed van de Nederlandse Slavernij. (NiNsee). Burgemeester Heerts bedankt het duo uit Apeldoorn voor hun initiatief. “Het wordt tijd dat meer mensen weten wie deze man is”, zei hij in een toespraak over De Kom. “En wie hij nog steeds is. Omdat zijn stem nog steeds resoneert, voor degenen die het willen horen.”

Heerts prees De Kom’s “onvermoeibare” inzet voor gerechtigheid. “Het is een tragedie voor hem dat de waarde van zijn inspanningen pas lang na zijn dood werd erkend”, aldus de burgemeester. Volgens Heerts is het graf van De Kom op de erebegraafplaats een gedenkteken. “Maar laat het ook een waarschuwing voor ons zijn. Om werkelijk vrij te zijn, met elkaar verbonden, in onze diverse samenleving, is het noodzakelijk dat we onze geschiedenis kennen en ermee in het reine komen. Een zwarte bladzijde kan alleen worden omgeslagen als we weet echt wat het zegt.”

In zijn toespraak benadrukte Nooitmeer dat De Kom naast zijn strijd tegen sociale ongelijkheid ook de eerste was die de geschiedenis verrijkte met het perspectief van de slaven. Die stem ontbreekt volgens haar vaak, al is het wel de moeite waard om met die erfenis door te gaan.

Ook Michiel van Kempen, bijzonder hoogleraar Nederlands-Caribische literatuur, hield een toespraak. Vervolgens werden vier kransen gelegd en werd een minuut stilte in acht genomen. Mede-initiatiefnemer Brown, die ook voor NiNsee werkt, had na afloop een “gevoel van voldoening en trots”. Hij meldt dat zeker tachtig mensen de herdenking bijwoonden.

Anton de Kom (1898-1945) vocht voor vrijheid en gelijkheid en tegen uitbuiting in Suriname en Nederland. In 1934 publiceerde hij het boek Wij, de Slaven van Suriname, een aanklacht tegen de koloniale overheersing en racisme. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sloot hij zich aan bij het verzet in Nederland, maar werd door de Duitsers gearresteerd. Hij stierf op 24 april 1945 in het kamp Sandbostel in Duitsland.