De verschrikkingen tegen de Joden in Kamp Amersfoort zijn erger dan verwacht

Uit onderzoek blijkt dat Kamp Amersfoort een grotere rol speelde in de vervolging en uitroeiing van Joden in Nederland dan eerder werd gedacht. De verdachtenlocatie stond altijd bekend als een gevangenkamp, ​​maar het was veel meer dan dat, aldus onderzoeker Amanda Kluveld van de Universiteit Maastricht. zij brengt het boek Het vergeten verhaal van de Joodse gevangenen in het kamp Amersfoort buiten. Hij deed zes jaar onderzoek.

Kluveld ontdekte dat in Kamp Amersfoort zeker 82 joden zijn vermoord, onder wie een baby. Er waren ook directe deportaties. Er gingen twee treinen naar Auschwitz en bijna vierhonderd joden werden naar het strafkamp Mauthausen vervoerd, waar ze werden vermoord. “Dit onderzoek zet Kamp Amersfoort in een heel ander daglicht”, zegt Floris van Dijk, hoofd onderzoek bij het Nationaal Monumentenkamp Amersfoort, in de krant. Trouw. “We hadden misschien wel vermoed dat het slecht was, maar dat het zo erg is, is echt schokkend.”

gemarginaliseerd

“In de naoorlogse herinneringscultuur zijn de Joodse gevangenen van dit kamp op oneerlijke wijze gemarginaliseerd”, aldus Van Dijk. Daarom was de informatie over wat er in het veld gebeurde onvolledig. Mede daarom komt Amersfoort niet voor op internationale lijsten van concentratiekampen waar joden zijn vermoord. Van Dijk zegt dat dit aangepast moet worden. Voorheen stond Amersfoort vooral bekend als kamp waar verzetsmensen dwangarbeid moesten verrichten of werden vastgehouden totdat zij werden gedeporteerd naar concentratie- en vernietigingskampen in Midden- en Oost-Europa.

Kluveld ontdekte dat de joden in dit kamp gruwelijk werden behandeld en buitengesloten. “Wat er met de joden in Kamp Amersfoort is gebeurd, past niet in het relatief zuivere beeld dat bestaat over de jodenvervolging in Nederland. Ze staken potloden in hun ogen, staken hun baarden in brand, gooiden Joden in beerputten en sloegen ze dood. Het zijn praktijken waarvan we zouden kunnen denken: dat gebeurde elders. Maar hier gebeurde het. En het had ook een doel”, aldus de historicus. Trouw.

Verdeel en heers

De bedoeling van de veldleiders was om te verdelen en te regeren. De grote groep niet-joden moest de confrontatie aangaan met de kleine joodse groep in het kamp: van de 47.000 gevangenen waren er ongeveer drieduizend joden. Zo kregen niet-joden minder eten, waardoor ze op een gegeven moment voedsel moesten afpakken van de joden. “De Joodse helpers kregen te horen: hier ben je over drie maanden antisemitisch”, zegt Kluveld.

Tijdens haar onderzoek vond de historica veel nieuwe documenten over het ego, ook uit het buitenland. Ook maakte hij gebruik van verklaringen van gevangenen in naoorlogse processen tegen nationaal-socialisten. Kluveld beschrijft in zijn boek alleen de verschrikkingen waarvan de overste bronnen vond. Hij heeft veel andere gewelddaden tegen Joden achterwege gelaten, deels om te voorkomen dat antisemieten effect zouden sorteren. Volgens haar zeggen deze voorbeelden al genoeg.

Kluveld hoopt vooral dat de nazaten van de joodse gevangenen van Amersfoort door zijn onderzoek meer erkenning zullen krijgen voor het lijden dat hun familieleden in het kamp wordt aangedaan in de vorm van talloze vernederingen en mishandelingen. “Wat we uit dit onderzoek leren is dat het kamp Amersfoort voor veel Joodse gevangenen het begin van het einde was.”