Kamp Amersfoort herdenkt de inzet van het Rode Kruis met ‘Arbeidseinsatz’-aandenkens

19 april 2024 om 17:57 uur

Geschiedenis

AMERFOORT Vrijdag werd in kamp Amersfoort de overdracht van het kamp aan het Rode Kruis herdacht, die plaatsvond op 19 april 1945. Onder het motto ‘Gedwongen’ werden de 500.000 Nederlanders herdacht die tussen 1942 en 1942 als dwangarbeiders in Duitsland waren ingezet 1945. .

Het thema van de herdenking was ‘Gedwongen’, wat ook het thema is van de huidige tijdelijke tentoonstelling in het Nationaal Monumentenmuseum Kamp Amersfoort. Tussen 1942 en 1945 werden ongeveer een half miljoen Nederlanders als dwangarbeider in de Duitse industrie ingezet, ter vervanging van de Duitsers die aan het front dienden. Mannen die probeerden te ontsnappen aan de verplichte Arbeitseinsatz werden in kamp Amersfoort opgesloten en later naar Duitsland gedeporteerd.

Ongeveer 30.000 mannen overleefden de slechte leef- en werkomstandigheden, besmettelijke ziekten en geallieerde bombardementen niet.

Hans Gerritsen legt een bloemenkrans. Foto: Bram Petraeus.

NIET GESPROKEN

Micha Bruinvels, directeur van Nationaal Monument Kamp Amersfoort, zegt: ‘Hoe komt het dat de Arbeitseinsatz onderbelicht bleef, terwijl minstens 500.000 Nederlandse mannen, 20 procent van de beroepsbevolking, er last van hadden? Omdat in bijna elk Nederlands gezin wel een familielid, bekende, buurman of vriend moet onder druk voor de nazi’s hebben gewerkt. Zelfs in onze tijd blijven de kwesties onvermeld.”

De sprekers bespraken het onderwerp vanuit verschillende perspectieven: voormalig gevangene Hans Gerritsen vertelde erover vanuit zijn persoonlijke betrokkenheid als voormalig dwangarbeider in het kamp Amersfoort. “In mijn ervaring ging dwangarbeid in Kamp Amersfoort altijd gepaard met een overheersend gevoel van terreur, onderdrukking en vernedering”, zei hij. ‘Met een voortijdige dood in het verschiet.’

Tim Overdiek. Foto: Bram Petraeus.

GEDWONGEN WERKNEMER

De bijdrage van Tim Overdiek had ook een persoonlijke inslag. Hij is de zoon van een werknemer in Duitsland en onderzocht het lot van zijn vader en andere jongeren die in de Duitse oorlogsindustrie moesten werken. Zijn vader sprak, net als vele anderen, nooit over zijn ervaringen als dwangarbeider.

Het gebrek aan erkenning van het lijden dat deze mannen moesten doorstaan, bleek duidelijk uit de toespraak van Tim Overdiek: ‘Hij was niets meer dan een dwangarbeider. Hij was een man die naar Duitsland ging. Hij was volgzaam, omdat hij ging omdat het moest. Dat deed hij niet. ‘Hij was geen held. Hij was geen verzetsstrijder. Hij verstopte de Joden niet. Hij was zelf geen verborgen persoon die op deze manier de Arbeitseinsatz probeerde te ontwijken.’

Het gedenkteken. Foto: Bram Petraeus.

MODERNE SLAVERNIJ

Docent. Dr. Conny Rijken, Nationaal Rapporteur mensenhandel en seksueel geweld tegen kinderen, bracht de kwestie naar het heden: “Zelfs vandaag de dag is er sprake van dwangarbeid of zelfs moderne slavernij, niet alleen in de steenfabrieken van India, bij de suikerproductie in Brazilië of bij huisvrouwen in Saoedi-Arabië, maar ook in Nederland bijvoorbeeld in de vleesindustrie, in de land- en tuinbouw en in de horeca en bestaat niet altijd uit fysieke dwang, maar vaak uit misbruik van omstandigheden of een kwetsbare positie, als het om geld gaat. -hongerige werkgever huurt een migrerende werknemer in die de taal niet spreekt en de arbeidswetten niet kent om lange dagen te werken voor een baan “te laag salaris.”