Haarlem Koloniale Dag van en naar Teylers Museum

Door Willem Brand

Pieter Teyler van der Hulst was een laken- en zijdehandelaar. Bankier en filantroop, maar vooral bekend als naamgever van het Teylers Museum. Dit museum is het startpunt voor wandelingen door de stad en volgens gids en organisator Yoshina Davelaar een geschikte plek om uit te leggen wie Pieter Teyler was en hoe hij zijn geld verdiende.

Staatstoezicht

Eén van de vier auteurs van het boek ‘Koloniaal Haarlem’, geschreven in opdracht van de gemeente, is Rosemarijn Hoefte. “Het kolonialisme eindigt niet wanneer de slavernij eindigt. Drie weken voor de afschaffing, op 1 juli 1863, arriveerden onderaannemers uit India in Paramaribo. Met Engeland was een akkoord bereikt: de Nederlanders mochten er arbeidskrachten rekruteren en Engeland kreeg delen van West-Afrika. Alles was zeer goed gepland.

De plantages stonden tot 1873 tien jaar onder staatstoezicht, waardoor voormalige slaven gedwongen werden op de plantages te blijven werken. Het ergste was dat het contract een strafmaatregel bevatte. De werkgever kan u strafrechtelijk vervolgen voor de rechter als u niet hard genoeg werkt of doet alsof u ziek bent (…). De rechters waren uiteraard blanke mannen die per boot naar de plantages kwamen en de avond vóór het proces met de plantage-eigenaren dineerden.”

Theater

Naast het Teylers Museum werd ook de stadsschouwburg gebouwd met geld verdiend in de overzeese koloniën. Jan Krol handelde in tabak uit Sumatra. Opvallend is dat Krol het geld anoniem schonk. Ook het Wilsonsplein heeft te maken met de koloniale geschiedenis. De textielfabriek Wilson was een van de drie textielfabrieken die begin 19e eeuw werden opgericht in samenwerking met de Dutch Colonial Trading Company. Hoefte: “Ze kregen de garantie dat hun producten in Indonesië zouden worden ingekocht. Uiteraard ondermijnde de verkoop daar van relatief goedkope stoffen onze eigen industrie.”

Machtige vrouwen

Professor Chan Choenni zal een lezing geven over de ‘effecten van slavernij, toen en nu’. Davelaar: “Uw betoog gaat over machtsverhoudingen en omgangsvormen. “De privileges van hoogopgeleide blanke mannen zijn anders dan die van hoogopgeleide zwarte mannen.” Hoefte: “Het koloniale verleden heeft ook invloed op de gebruiken. Liefdesrelaties werden op de plantages niet erkend. “Nederlanders documenteerden alleen moeders en kinderen, geen vaders.”

Davelaar: “In veel gezinnen is het niet ongebruikelijk dat er drie of meer generaties bijna geen mannen in huis zijn. Er zit een geschiedenis achter het feit dat het vooral vrouwen zijn die kinderen verzorgen en opvoeden, die teruggaat tot de verwijdering en wederverkoop van mannen tijdens de slavernij. Er was geen mogelijkheid om een ​​band met de vader/schepper op te bouwen.” Deelname aan de activiteiten is gratis en wordt mogelijk gemaakt door de gemeente Haarlem en het Teylers Museum. Schrijf je vooraf in. Ga voor meer informatie naar

www.ketikotihaarlem.nl voor activiteitenschema’s.