Buurt in beeld: Seghwaert – actief Zoetermeer

In Wijk in Beeld brengen we een wijk in Zoetermeer in beeld. Hier vindt u de geschiedenis van deze buurt, wat er allemaal in de buurt te vinden is en wat deze uniek maakt. De wijk Seghwaert dankt zijn naam aan het eeuwenoude dorp Zegwaart, een met riet bedekt dorp.

De naam Seghwaert komt van de voormalige gemeente Zegwaart, die in 1935 werd samengevoegd met Zoetermeer. De oude spelling lijkt verzonnen, maar dat is niet het geval: in de 17e eeuw heette het oostelijk deel van de huidige gemeente Zoetermeer Seg( h)waert en De noordelijke polder kreeg de naam Seg(h) Waertse polder. Later werd het de Palensteinpolder.

Seghwaert is het vierde stadsdeel van de groeiende stad die Zoetermeer was geworden, om het grote woningtekort na de Tweede Wereldoorlog op te lossen. Den Haag had geen ruimte om uit te breiden en Zoetermeer was bedoeld om de overtollige inwoners van Den Haag te huisvesten. De eerste stedenbouwkundige ontwerpen waren voor de Palensteinsepolder en de Driemanspolder, deze 2 wijken zouden de overgang vormen van stad naar stad.

Het district Seghwaert heeft een totale oppervlakte van 229 hectare, waarvan 225 op het land en 4 op het water (100 hectare is 1 km2).

Kenmerkend voor Seghwaert zijn rijen platanen.	Segwart winkelcentrum

Wat te doen in Seghwart?

De betekenis van de straatnamen in deze wijk vindt u in ons Straat in Beeld overzicht.

Voor buurtnieuws, zie: Buurtnieuws Seghwaert

Hier vind je de agenda met alle activiteiten in Dorp: Seghwaert Agenda

Het belangrijkste winkelcentrum in Seghwaert is winkelcentrum Seghwaert in de Petuniatuin, maar winkelen kan ook in winkelcentrum Leidsewallen in Meeuwenveld. Hier vindt u een overzicht van alle winkels: Winkelcentra Zoetermeer

Ook in Seghwaert vind je Park Seghwaert, een kleinschalig park gelegen in het Wingerdpark.

Geschiedenis van het district

Voordat de wijk Seghwaert werd gebouwd, was de Zegwaard in Zoetermeer een agrarisch gebied vol boomgaarden. Rond 1970 werden de eerste palen geslagen voor de nieuwbouw van de wijk. Toen de Koningin het land in 1965 bezocht, hing er echter al een maquette met daarop andere wijken met de namen van die tijd: Driemanspolder-west (= Meerzicht), Noordwestwijk (= Buytenwegh de Leyens) en Noordoostwijk (= Seghwaert). Sterker nog, Seghwaert zou de laatste wijk zijn die in Zoetermeer gebouwd zou worden. De gebouwen in de buurt leken sterk op die in Leyens’ Buytenwegh die twee jaar eerder waren gebouwd, 70% laagbouw en de rest laag gestapeld (meerdere huizen op elkaar over drie of vier verdiepingen). In Seghwaert vind je geen hoogbouw en net als in Leyens’ Buytenwegh hadden de bewoners veel betrokkenheid bij de ontwikkeling van Seghwaert.

Tot de bouw van de nieuwe wijk Seghwaert strekte de perenboomgaard, nu Hof van Seghwaert genaamd, zich uit van de Zegwaardeweg tot aan de slotgracht waar nu de Vissendreef en de Parkdreef liggen. Toen alle woningen en bedrijven er stonden, bleef een derde van de oorspronkelijke boomgaard over en tot 2010 verhuurde de gemeente dit perceel aan een fruitteler. Daarna werd de boomgaard ongeveer vier jaar verlaten.

In 2014 namen buurtbewoners het initiatief om de boomgaard te behouden en om te vormen tot een gemeenschapstuin. De stichting “De Hof van Seghwaert” werd opgericht en er werd een driejarige leningsovereenkomst getekend met de gemeente Zoetermeer. Later begon de bouw van een wijngaard, een boomgaard en een rustige tuin en werden Brahma-kippen geïntroduceerd. Later werd er een buitenkeuken en een natuurtuin voor kinderen aangelegd. In 2017 is de leningsovereenkomst voor 10 jaar verlengd.

Winkelcentrum Seghwaert in de Petuniatuin. Bron: Zoetermeerrapport; HGOS	Luchtfoto van de Dogteromboomgaard in Appelgaarde, later Hof van Seghwaert, links het gebouw van de tandartspraktijk, boven de Bietenakker en rechts Zegwaardenweg nr. 60b. Bron: Rovorm BV Uitgeverij; Zoetermeer Geheugen; HGOS

De wijk Seghwaert moest een beschermde leefomgeving bieden. De gemeente wilde privacy, levendigheid, woonwijken en korte loopafstanden naar winkels, openbaar vervoer en groenvoorzieningen. Het autoverkeer moest worden beperkt om ruimte te maken voor openbaar vervoer, fietsers en voetgangers. Deze wijze van stadsplanning heette destijds Nieuwe Truttigheid. Niet alleen de vele woningtypen zorgen voor afwisseling, maar ook het kleur- en materiaalgebruik. Destijds werd bijvoorbeeld houtskeletbouw getest, een bouwmethode waarbij alle dragende delen boven de fundering, zoals muren, vloeren en daken, van hout zijn. Voorbeelden hiervan zijn te vinden in de straten Vuurdoornpark, Brempark en Seringenpark, waar architecten Passchier en Vandersteen houten constructies aanbrachten op de gestapelde gebouwen van vier verdiepingen. Door de grote verscheidenheid aan bebouwing is Seghwaert het tegenovergestelde van de wijken Palenstein en Driemanspolder, waar vooral anonieme en soortgelijke woningen te vinden zijn.

In Seghwaert wilden ze het oude polderlandschap (van de Palensteinpolder, die in 1759 werd drooggelegd) samenvoegen met de nieuwbouw. Daarom zijn de straten en woonblokken in de richting van de oude kavels getrokken. In het uitgestrekte groengebied is gebruik gemaakt van veel planten en bomen die ook in de polder voorkomen. In het verlengde van deze integratie ligt ook de keuze van straatnamen; vernoemd naar landbouwproducten, vogels, fruitbomen, insecten, vissen, planten en bloemen.

Seghwaert is het hoogtepunt van de ontwikkeling van het kleine, gezellige en ‘kleine woongenot’, maar tegelijkertijd ook het einde van een tijdperk. Er kwam steeds meer kritiek op deze vorm van bouwen, die vanwege de enorme variatie duur was. Men was van mening dat er een einde moest komen aan het “overschot” in de woningbouw. Dit had ook te maken met de verslechtering van de economische situatie in de tweede helft van de jaren zeventig. Bezuinigingen en architectonische aanpassingen zijn dan ook al zichtbaar in de meer recent gebouwde wijken Seghwaert, Weiden en Velden. Omdat de deelgebieden ten zuiden en (noord)oosten van de Zoetermeerlijn al bebouwd waren of in aanbouw waren, is de architectonische en stedenbouwkundige reductie die het gevolg was van deze koerswijziging vooral zichtbaar in de wijken ten noorden van de Zoetermeerlijn. Bijzonder opvallend is de bebouwing tussen Weidedreef en Konijnenweide van architect Carel Weeber (het project “De Lotus” of “Slinger van Weeber”). Lange, heldere lijnen hebben de plaats ingenomen van gesloten woongebieden en getrapte gevels.

Alle afleveringen van Wijk in Beeld vind je hier: Wijk in Beeld