CHIO Rotterdam | 75 jaar CHIO en Freestyle

In de jaren tachtig kreeg de dressuursport een grote impuls. De eerste freestyle werd uitgevoerd in 1980 tijdens een demonstratie van de legendarische Britse wielrenner Jennie Loriston-Clarke met muziek van Gaynor Colbourn.. Joep Bartels, echtgenoot en vader van, zag tijdens de prijsuitreiking van de Olympische Spelen van 1984 in Los Angeles de kersverse kampioen Dr. Reiner Klimke en zijn Ahlerich een reeks galopwisselingen uitvoeren, precies op de maat van de muziek. Het idee ontstond om dit bij alle oefeningen te doen en zo een ‘dans’ te creëren tussen mens en paard. Freestyle was geboren en Joep wist binnen enkele jaren freestyle toegevoegd te krijgen aan de grote kampioenschappen. Al in 1985 maakte freestyle deel uit van de FEI Wereldbeker Dressuur, die dat jaar begon.

Sinds 1987 in Rotterdam

In 1987 stond Freestyle voor het eerst op het programma in Rotterdam. Dit was meteen een succes. Dressuur werd in die tijd nog beoefend op de bosbaan. In dat eerste jaar kwam de drukte zo massaal aan dat de deuren gesloten moesten worden. Het was topdressuur in een sprookjesachtige setting. De Amerikaan Robert Dover won met Federleicht (74,60%) de eerste kür. Nog specialer was dat het ‘dressuurkanon’ Rainer Klimke in Rotterdam ineens anders keek naar Freestyle, dat hij eerder omschreef als een circus toen hij sprak over het nieuwe WK met Freestyle. “Hij overtuigde mij en ik vond het zo leuk dat ik nu doorga”, zei wijlen Klimke. Nu waren de omstandigheden dat jaar ook perfect. De inmiddels Deense bodemspecialist Hermann Duckek liet het Rotterdamse dressuurveld een halve meter diep uitgraven en vervolgens bestorten met een zorgvuldig samengesteld mengsel van zand en zaagsel. Sinds 2006 vinden dressuur en freestyle plaats in het hoofdstadion en deze categorie blijft het lied van de Koning van CHIO.

Freestyle in kampioenschappen

In 1991 maakte freestyle voor het eerst deel uit van een Europees kampioenschap. In Donaueschingen, Duitsland, won Sven Rothenberger, toen racend voor Duitsland, de gouden medaille met Andiamo. Op de Wereldruiterspelen van 1994 werd de individuele dressuurfinale opgesplitst in twee delen, de Special Grand Prix en de Freestyle. Niemand minder dan onze eigen Anky van Grunsven won de Kür op Muziek met haar Bonfire. Freestyle werd voor het eerst opgenomen op de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta. De Duitse Isabell Werth was samen met Gigolo de eerste winnaar. Anky en Bonfire eindigden als tweede.

Grand Prix, Special en Freestyle

Sinds freestyle zijn intrede deed in de werelddressuursport, zijn er periodiek wijzigingen aangebracht in de competities die overwinningen in grote kampioenschappen bepalen. Vroeger moest een ruiter kiezen of hij na de Grand Prix of in de Grand Prix Special van start wilde gaan in de Kür op Muziek, waarna de GP Special als kwalificatie voor de Kür op Muziek diende en sinds de Wereldruiterspelen in Aken in 2006 het systeem Drie Er zijn competities ingesteld, waarbij drie medailles kunnen worden uitgedeeld.

Tijdens CHIO Rotterdam bepalen de drie dressuurrubrieken, Grand Prix, Grand Prix Special en Freestyle, de uitslag van de FEI Dressage Nations Cup. Alle deelnemers rijden de Grand Prix en vervolgens rijden twee rijders uit het team de Grand Prix Special en de andere twee racen de Grand Prix Freestyle. De Special en de Freestyle worden gehouden op zaterdagavond en zijn altijd uitverkocht.

legendarische winnaars

Op de Europese kampioenschappen van 1995 (Mondorf les Bains) en 1997 (Verden) won de Duitse Isabell Werth met Gigolo alle drie de individuele wedstrijden. In 1999 deed Anky van Grunsven met Bonfire hetzelfde op het EK in Arnhem. De Duitse Ulla Salzgeber was driemaal de sterkste op de Europese kampioenschappen van 2003 (ook in Verden) met Rusty, terwijl Anky met Salinero alle drie de competities won op de Europese kampioenschappen van 2005 in Haagen, Duitsland. Edward Gal was echter de eerste dressuurruiter die alle drie de wedstrijden op een wereldkampioenschap won en daarvoor drie gouden medailles ontving, met een recordtotaalscore van 261,551%. Dit moment voor de geschiedenisboeken vond plaats in 2010 in de Amerikaanse stad Lexington. Dat was hetzelfde jaar dat Edward Gal zijn legendarische Freestyle op Totilas reed in de regen in Rotterdam.

Reden om de Nederlandse ster te bellen. Edward maakt spontaan tijd voor ons, maar is verrast als hij hoort waarom we hem bellen. Eduardo: “Echt waar? Akkoord? Het was echt een heel leuk en bijzonder kampioenschap, maar ik was me er niet van bewust. Ik heb heel goed gereden, alle tests zijn goed verlopen. Het was geen geluk of toeval en ik had natuurlijk van tevoren verwacht dat ik zou winnen. Ik wist ook dat het mogelijk was. Mijn tegenstanders waren bekend, maar het moet nog gebeuren. Lexington, Kentucky was een bijzonder wereldkampioenschap. We kwamen een enorm stadion binnen met hele hoge tribunes, heel indrukwekkend. Helemaal het tegenovergestelde van bijvoorbeeld het EK van vorig jaar in het sprookje van Windsor.

Magie in het bos

Sprookje. Dit woord valt heel vaak als mensen praten over de dressuurpiste in het bos. Wij vroegen Edward naar zijn ervaringen hiermee. Het is niet zo dat Edward oud is, maar hij behoort nog steeds tot de generatie die het genoegen heeft gehad daar nog steeds te rijden. We willen het misschien wel horen, maar het antwoord komt duidelijk sneller en met meer enthousiasme dan het antwoord op onze eerste vraag. Edward: “Ja, dat was heel bijzonder. Hoe dan ook, ik ben er met Lingh en Gribaldi naartoe gereden en ik denk dat ik ook een keer aan een fakkeltocht heb meegedaan. Het was geweldig daar. In mijn herinneringen was het altijd mooi weer en er was veel beweging. Er zaten zelfs mensen op de grond, er waren geen stoelen meer. Het licht was ook zo bijzonder dat het nog gastvrijer werd. Het was gelig en naast de lichtmasten hingen overal kleine lampjes aan een draadje.”

De laatste winnares van de Kür op Muziek in de oude dressuurpiste was Kirsten Beckers. Samen met zijn paard Broere Jazz, wiens teugels hij vorig jaar na Tineke Bartels overnam, behaalde hij in 2005 een score van 76,67%. De tweede plaats ging naar Edward Gal met de KWPN-hengst Gribaldi. We hebben Kirsten ook gebeld. Hij verontschuldigt zich dat hij de telefoon niet meteen opneemt, maar daar heeft hij een hele goede reden voor. Kirsten lachend: “Ik ben met mijn Grand Prix-paard Jeniro naar de dressuurtraining geweest, omdat ik er enorm naar uitkijk om dit jaar weer in Rotterdam te starten. In 2005 was het rijden in het Rotterdamse Hoofdstadion geweldig, maar in het Bosstadion was het bijzonder. Ik kom uit Rotterdam en dat jaar was een droom voor mij. Het leek alsof het niet echt was, het leek wel een sprookje. Ook heb ik voor het eerst mijn nieuwe Freestyle gereden. Die avond was er meer sfeer dan ooit en zaten er zelfs mensen op het gras tussen de tribunes en de ring. Veel paarden vonden het spannend, maar Broere Jazz liep al het hele seizoen goed en in Rotterdam ging hij nog verder. Ik heb het al eerder gezegd: hij hield van een groot publiek, het leek alsof hij mensen telde. Bijzonder was dat jaar ook dat mijn moeder er nog was, het was geweldig dat zij dat mocht meemaken. Het jaar daarop werd ze tijdens een rit door Rotterdam drie dagen lang gecremeerd voor het CHIO. Ze wilde echter heel graag dat ik zou rijden. Over die zaterdagavond in 2005, ik wist natuurlijk niet dat ik de laatste winnaar in het bos zou zijn, dus daar had ik nog meer van genoten. In de schemering, in het bos, de rijen gloeilampen, de menigte, het was een sprookje. De volgende dag won ik met Montecristo ook de Special Grand Prix en kreeg als resultaat een pin voor de beste coureur in de competitie. “Ik denk dat ik, na Anky, een van de weinige Nederlanders was die deze prijs heeft gewonnen.”

Het belang van muziek.

Het laatste woord is van Joost Peters. Van oorsprong muzikant, staat hij al jaren bekend om de fantastische freestyles die hij maakt voor wielrenners en wielrenners in Nederland en ver daarbuiten. Joost: “Ik heb zeker goede herinneringen aan Rotterdam. Iedereen herinnert zich de freestyle van Edward Gal en Totilas in 2010, in de stromende regen. Die freestyle was van mij! Natuurlijk heb ik hem meerdere keren gezien, onder meer op de Europese kampioenschappen in Windsor het jaar ervoor. Maar dat moment in de stromende regen in Rotterdam was wel heel bijzonder. In werkelijkheid is freestyle altijd het hoogtepunt van een dressuurwedstrijd. Ik ben helemaal geen paardenfan, mijn vrouw en dochter wel. Ik ben een muzikant. Maar ik hou ook van freestyle en het is helemaal fantastisch als je dat zelf kunt doen.”

Wilt u dit jaar Freestyle bijwonen tijdens de 75e editie van CHIO Rotterdam? Wacht niet te lang met het bestellen van kaarten, de Freestyle is doorgaans snel uitverkocht.