Grootschalige hypotheekfraude ontdekt in Amsterdam

Een crimineel netwerk heeft de afgelopen jaren via omvangrijke hypotheekfraude honderden woningen in Amsterdam weten te verwerven of te bemiddelen. Het financiële onderzoek en het Openbaar Ministerie van de hoofdstad zijn gealarmeerd door zowel de omvang als de sociale gevolgen van deze fraude.

“Het is net wassen terwijl de kraan loopt”, verzucht een anonieme financieel rechercheur van de Amsterdamse politie tegen het Financieele Dagblad.

Dit voorjaar werden bij invallen tien mensen opgepakt, waarna nog eens twaalf verdachten aan het licht kwamen. Tot de verdachten behoren onder meer hypotheekadviseurs, backofficemedewerkers en makelaars. Ze worden beschuldigd van fraude, valsheid in geschrifte en het witwassen van geld. Bij de invallen heeft de politie onder meer contant geld, horloges en sieraden in beslag genomen.

De fraude werd bij toeval ontdekt tijdens een onderzoek naar verborgen ruimtes voor de opslag van drugs en geld. Het netwerk bleek gespecialiseerd in het indienen van valse hypotheekaanvragen met vervalste werkgeversverklaringen, loonstroken en jaarrekeningen. De aanvragen werden minder kritisch beoordeeld omdat de data afkomstig waren van professionals.

Volgens politieonderzoek waren zes hypotheekadviseurs bij de fraude betrokken en hadden zij sinds 2018 gemiddeld twee vervalste hypotheekaanvragen per maand ingediend. Dit zou neerkomen op zeker 800 frauduleuze hypotheken. De gekochte huizen werden vervolgens gebruikt voor drugshandel, als veilige huizen en om arbeidsmigranten te huisvesten.

Brede maatschappelijke impact

De sociale gevolgen zijn aanzienlijk. Deze fraude zorgt ervoor dat woningen van de legale vastgoedmarkt verdwijnen, waardoor de toch al krappe vastgoedmarkt nog meer onder druk komt te staan. “Het treft gewone burgers die de regels respecteren en daardoor hun huizen voorbij zien gaan”, zegt officier van justitie Ursula Weitzel in gesprek met het FD.

De politie roept op tot aanvullende maatregelen om dit soort fraude te voorkomen. Bankmedewerkers die hypotheekaanvragen verwerken, hebben momenteel moeite om te controleren of jaarrekeningen of opgegeven inkomsten kloppen. Daarom pleit de Belastingdienst voor een verplichte taxatie. Daarnaast is meer uitwisseling van structurele informatie tussen politie en banken nodig.

Bedrijfsklimaat ter discussie

Het liberale ondernemersklimaat in Nederland is steeds meer onderdeel van het gesprek. Kennelijk is het relatief eenvoudig om zonder streng toezicht een administratiekantoor of bedrijf op te zetten, wat in het voordeel is van criminelen. “Het is bijzonder dat je vanuit de gevangenis een bedrijf kunt starten”, zegt Wietzel. Onderzoekers pleiten voor strengere regelgeving en meer capaciteit bij toezichthouders om fraude aan te pakken.

De omvang van de fraude en de betrokkenheid van professionals, zoals hypotheekadviseurs en backoffices, laten de kwetsbaarheid van de huidige systemen zien. Specifieke aanbevelingen zijn onder meer het verplicht stellen van vermogensonderzoek bij hypotheekaanvragen en het verbeteren van de registratie van hypotheekfraude om de omvang ervan beter in kaart te brengen.