Kolom | De mythe van ‘high-end toerisme’

Soms heb je slechts één woord nodig om je hartslag te verdubbelen. Een woord bijvoorbeeld als ‘hoge kwaliteit’. “Slecht idee van de linkse universiteit om zeecruises met de helft te verminderen. Deze brengen kwalitatief hoogstaand toerisme met zich mee, dat komt door onze cultuur/geschiedenis”, tweette Amsterdams VVD-raadslid Stijn Nijssen onlangs. “Dit soort bezoekers willen wij. Overlasttoerisme kan worden bestreden door de verkoop van cannabis aan toeristen te verbieden.”

De mythe van het ‘high-end toerisme’ is wijdverbreid. In haar ‘Redesigning the Visitor Economy’ 2021 noemde urban marketingorganisatie Amsterdam & Partners bezoekers die “waarde toevoegen aan de stad en haar bewoners en geen overlast veroorzaken.” De ‘Visitor Economy Vision 2035’ van de gemeente uit 2022 droomde van een toeristische sector die “waarde zou toevoegen aan de stad”. Ferm: “Er is geen plek meer voor slooptoerisme”

Met ‘slooptoerisme’ bedoelen we waarschijnlijk bierfietsen, seksshops en souvenirwinkels die alleen maar troep verkopen. Het is minder duidelijk wat ‘hoogwaardig toerisme’ inhoudt. Is het de lange rij bij de frituur om de hoek van mijn huis? Blokkeren (wannabe) influencers de weg met uitgebreide Insta-sessies? Zijn zij de mensen die naar de ‘Negen Straatjes’ komen op zoek naar ‘ambacht, vermaak en creativiteit’ (volgens de website van I Amsterdam), maar die vooral dure kledingwinkels, bubble tea en de Deense keten van Joe and the Juice tegenkomen, ook bekend van de andere zeven vestigingen in Amsterdam?

Daarom bezorgt een term als ‘high-end toerisme’ mij hartritmestoornissen. Het doet alsof het massatoerisme prima is, zolang de bezoekers geen marihuana roken en niet veel geld verdienen. Wat over het hoofd wordt gezien is dat niet zozeer de kwaliteit van de toeristen voor overlast zorgt, maar eerder de kwantiteit. Het aantal bezoekers overdag is sinds 2000 gestegen van 4 miljoen naar 15 miljoen. Onder invloed van dit massatoerisme verdwenen lokale winkels en verschenen Joe and the Juices en andere internationale ketens. Dit is niet alleen een Amsterdams probleem. Plaatsen over de hele wereld worden onbewoonbaar door het toerisme: ze zijn duur, druk en saai tegelijk. In Barcelona zijn de bewoners het zo beu dat ze toeristen met waterpistolen aanvallen.

Om een ​​gevoel van controle te krijgen, heeft de gemeente, nadat ze eerder een ‘blijf weg’-campagne had gevoerd gericht op drinkende Britse toeristen, een film uitgerold die Amsterdam een ​​nieuw imago moet geven. Het toont kleurrijke en creatieve bewoners die muziek maken, dansen, tuinieren en zoenen. „Amsterdam laat je zien hoe je gewoon jezelf kunt zijnzegt een voice-over. Ik begrijp echt niet wat het punt hiervan is. Als de film de hoogwaardige doelgroep aanspreekt, zal deze meer toeristen aantrekken. Dit zal “hinderlijke” rokers niet afschrikken. Zij kunnen immers ook rokers zijn.

De gemeente zoekt op de verkeerde plek: niet het imago van Amsterdam moet veranderen, maar het imago van het toerisme zelf. Toeristen (inclusief jij en ik) moeten nadenken over wat zij echt beschouwen als een vakantie van hoge kwaliteit. Mijn hypothese is, na jaren van onderzoek naar passerende toeristen, dat minstens de helft van hen het niet naar hun zin heeft. Ze zijn moe, ze hebben het te warm of te koud, ze verdwalen, ze moeten op iemand wachten, ze worden aangereden, ze kunnen nergens eten vinden, ze zien er lelijk uit op foto’s, ze dragen huilende kinderen , ze worden doorweekt op de waterfiets. Omdat ze niet weten wat ze met hun tijd moeten doen, staan ​​ze in de rij voor chips en koekjes, of volgen ze saaie rondleidingen. Op de rondvaartboten voor mijn huis hoor ik de gidsen maar doorpraten over de katrollen waarmee Amsterdammers dingen optillen. Als ik naar toeristen kijk, zie ik de dood in hun ogen.

En dan denk ik aan de stedentrips die ik zelf heb gemaakt: de zoektocht naar ‘authentieke’ cafés, de ergernis bij andere toeristen (en ook bij mezelf), het doelloze en vermoeiende ronddwalen. En altijd die eindafrekening, die zo hoog is dat je denkt: met dit geld had ik iets heel leuks kunnen doen, waarvoor ik niet een week in een stille kamer had moeten bijkomen.

Het is een collectief misverstand dat stedentrips leuk en ontspannend zijn. Dit lijkt langzaam door te dringen: uit recent onderzoek blijkt dat de meeste toeristen bereid zijn te betalen voor een app die hen even weghaalt uit de drukte. Maar tegelijkertijd blijven de bezoekersaantallen stijgen, zeker nu de mondiale middenklasse steeds meer te besteden heeft en vliegen belachelijk goedkoop blijft.

In plaats van video’s te verspreiden over de unieke natuur van Amsterdam, zouden de marketingorganisaties van de stad een campagne moeten starten tegen reizen naar de stad. Ik denk aan video’s met gruwelijke beelden van toeristen die wegkwijnen in rijen en op boten. Met de tekst: “Red jezelf, wees geen massatoerist.”

Floor Rusman ([email protected]) is redacteur van NRC

Delen





E-mail de redacteur