Het is geen rozenbed | oost-online.amsterdam

“Amsterdam vergrijst”, staat op de website van Onderzoek en Statistiek (O&S) uit januari 2024. De groeiende vraag naar woningen geschikt voor ouderen kan niet los daarvan worden gezien. Er is dringend behoefte aan een nieuwe aanpak van de seniorenhuisvesting. Dit is ook de mening van de initiatiefnemers van Villa des Roses, die zich inzetten voor een andere vorm van huisvesting voor ouderen. Het plan wacht al ruim tien jaar op uitvoering. Wij duiken in de geschiedenis ervan.

Annette Wiese, Els Nicolas, Ineke Vervoort | foto’s Annette Wiese | Oostelijke Ouderenadviesraad

VVolgens de bevolkingsprognose van O&S zal het aantal Amsterdamse gemeentebewoners van 65 jaar en ouder tot 2050 toenemen. De stijging is het grootst in de leeftijdscategorie 75-84 jaar. Ook het aantal mensen ouder dan 85 jaar zal naar verwachting toenemen als gevolg van de toegenomen levensverwachting. Tegelijkertijd woont ongeveer 60% van de 65-plussers in een huis dat niet geschikt is om te wonen, bijvoorbeeld vanwege trappen.

Niet alleen oud worden
Dit was de aanleiding voor Ineke Vervoort om in 2013 met een groep vrienden een gedeeld woonplan te bedenken. Zo werd het de woningbouwcoöperatie Villa des Roses. Anders denken over seniorenhuisvesting en de zorg voor elkaar zijn de uitgangspunten. Een gemeenschapshuis biedt de beste kansen om samen prettig oud te worden. Dat kan uit kleine dingen bestaan, zoals boodschappen doen voor elkaar, maar ook naar buiten kijken en buren betrekken bij activiteiten.

Oorsprong verhaal
Villa des Roses is in 2013 ontstaan ​​uit een groep wandelvrienden. Het was een tijd waarin de crisis en de daaruit voortvloeiende bezuinigingen duidelijk maakten welke veranderingen we in de ouderenzorg moesten overwegen. De veranderingen nodigden ons uit om op een andere manier naar ouder worden te kijken en er samen betekenis aan te geven. Dit leidde bijna vanzelfsprekend tot het idee dat gedeelde huisvesting wellicht de beste garantie biedt voor een prettige oude dag. Zo werd de Villa des Roses geboren. De naam komt uit de gelijknamige roman van Willem Elsschot uit 1913.

In 2016 werd de aandacht gevestigd op het leegstaande pand van Robert Kochplantso op nummer 19, het Mentrumgebouw. Het is eigendom van de gemeente Amsterdam en leek als voormalig verzorgingshuis na aanpassingen zeer geschikt voor seniorenhuisvesting.
Villa des Roses heeft op advies van de OAR contact opgenomen met woningbouwvereniging Habion om het pand te verwerven en te herontwikkelen. Habion is gespecialiseerd in seniorenhuisvesting. Het richt zich op nieuwbouw en transformeert bestaande zorggebouwen. De Jeruzalemstraat in de van ‘t Hofflaan is hiervan een voorbeeld. De OAR wist door haar relatie met Jerusalemstaete wat Habion te bieden had en zo werd de link tussen Ineke Vervoort en Habion gelegd. Ineke Vervoort woont OAR-vergaderingen bij.

Samenwerking
Op 24 april 2017 hebben Habion en coöperatieve vereniging Villa des Roses een intentieovereenkomst getekend om gezamenlijk bovengenoemde doelstellingen te realiseren. Habion ziet een vorm van woningbeheercoöperatie als een kans om huurders meer invloed te geven bij het vormgeven van hun directe leefomgeving en een woongemeenschap te vormen waarbij zelfvoorziening een voorwaarde is. Bij een woningbeheercoöperatie is de corporatie (Habion) eigenaar van het pand en worden de bewoners huurders. Beheer en onderhoud worden uitgevoerd door de huurders (de leden van de coöperatie). Dit alles in nauw overleg en conform afspraken met de corporatie.

Nog voordat Habion in beeld kwam steunde de centrale stad het plan van de initiatiefnemers van de Villa des Roses. Toen de verkoop van het gebouw bij aanbesteding aan de hoogste bieder werd aangekondigd, was het gebruik door de seniorengroep een belangrijke voorwaarde. Toen het pand onverkoopbaar bleek, veranderde de gemeente de voorwaarden en werd het pand aangeboden aan Habion. De particuliere sector en de particuliere sector zijn geëlimineerd en er is besloten nieuwe gebouwen te bouwen. De wijzigingen hebben geen gevolgen voor Villa des Roses. Zij blijven potentiële huurders en wachten nu af wanneer de sloop begint.

Denk anders
Een ander voorbeeld van een nieuwe aanpak voor seniorenhuisvesting waarmee mensen zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen, is de Long Life Home Flat (LLTf). Een Rotterdams concept dat in 2022 in Amsterdam werd overgenomen. In eerste instantie voldeden 9 appartementen aan het criterium ‘alles dichtbij’: zorg- en sociale voorzieningen binnen handbereik als voorwaarde om prettig en veilig zelfstandig te kunnen blijven wonen. Long Life Home Flats kunnen het gat tussen een woonhuis en een verpleeghuis opvullen en worden daarom ook wel verpleeghuis 2.0 genoemd. Bestaande gebouwen en appartementen worden voorzien van voorzieningen als liften, verstelbare wastafels en wandbeugels in de douche zodat mensen er lang kunnen wonen.

Alles wat dichtbij is, geldt ook voor de zorg, zoals hulp bij het aantrekken van steunkousen en er worden buurtactiviteiten georganiseerd om eenzaamheid tegen te gaan en te bestrijden.

Flevohuis
In Amsterdam is het Flevohuis een van de voorgestelde LLTf’s. Het heeft al een lange weg afgelegd. Het is de bedoeling om het aantal LLTf’s in Amsterdam uit te breiden naar 30 in 2030.

Om tot een LLTf te komen werken een woningbouwvereniging en een welzijns- en zorgorganisatie samen, ook wel een ‘huwelijksmarkt’ genoemd. Zij ontwikkelen preventieactiviteiten, gepersonaliseerde zorg en ondersteuning, een veilige omgeving, bereikbaarheid en ontmoetingsruimte. Een lokale coach houdt het overzicht. Ook zoeken zij de samenwerking met buurtbewoners, buurtorganisaties en bedrijven.

Wethouder Volkshuisvesting Scholtens merkt hierover het volgende op: ‘De eerste fase bestaat uit het bouwen en aanpassen van de bestaande gebouwen, het stimuleren en faciliteren van groepswonen. Maar daar zijn we nog heel ver van verwijderd.”

LNO van de gemeente
Op maandag 19 november 2018 is in Pakhuis de Zwijger het Leernetwerk Eenzaamheidsvrije Seniorenhuisvesting opgericht. Alle partijen die voorstander zijn van ‘meer tijd thuis wonen’ zijn hier vertegenwoordigd.
Het LNO onderzoekt welke vormen van seniorenwoningen eenzaamheid kunnen verminderen. Werk samen met wetenschappers, beleidsmakers, veldwerkers en initiatiefnemers van diverse huisvestingsmogelijkheden.
Seniorenhuisvesting is een probleem geworden en Long Life Home Flats staan ​​op de agenda. Tijdens de laatste LNO-bijeenkomst op 25 maart werd gesproken over de inrichting van een ontmoetingspunt om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen; Stichting !Woon wil zich hiervoor inzetten.

Urgentie!
Het woord urgentie om te bouwen is aan de orde van de dag. Om nog maar te zwijgen van een vastgoedcrisis. Alles staat stil en er is geen doorstroming naar een goed verpleeghuis. Er zijn te veel partijen met tegenstrijdige belangen en een gebrek aan visie en richting. De impasse waarmee de Villa des Roses wordt geconfronteerd, is hiervan een voorbeeld. De Villa des Roses ligt al ruim acht jaar verlamd.
De traagheid en het gebrek aan transparantie zijn op Dwars al meerdere keren aan de kaak gesteld. Alle borden zijn groen voor sloop en opbouw. Het blijft echter stil en er zijn geen sloop- of bouwactiviteiten waar te nemen.
Dus waar komt het op neer?

Opmerking? Annette Wiese (e-mail beveiligd)| Els Nicolas (e-mail beveiligd) | Tonijn Jongejan-Maat (e-mail beveiligd) | Frank Ooievaar 020 665 1063