Rotterdamse Burgerraad buigt zich over klimaatvraagstukken

“Wat moet Rotterdam nog meer doen om de klimaatdoelen te halen?” Rotterdam stelt deze vraag aan haar burgers in een burgerraad. Deelnemers aan het overleg zullen in korte tijd veel leren over klimaatverandering, breed met elkaar overleggen en uiteindelijk een advies opstellen dat aan de gemeenteraad wordt aangeboden. Warmte365 sprak met projectleider Jasmijn van Weenen en woonde een raadsvergadering bij.

Bijna honderd Rotterdammers arriveren bij Concertgebouw De Doelen en nemen plaats aan grote tafels. Er wordt voor eten gezorgd, de deelnemers kletsen en dan gaat de bijeenkomst open. “We moeten vandaag hard werken.” Via het advies dat het gemeentebestuur gaat schrijven, kunnen zij invloed uitoefenen op wat de gemeente doet op het gebied van het klimaat.

Maar eerst bespreken we de huisregels. “Elke mening telt evenveel”, “luister naar elkaar” en “respecteer meningen en adviezen”. In deze vierde bijeenkomst gaan de deelnemers ‘aan de slag’. De eerste drie bijeenkomsten waren bedoeld om elkaar te leren kennen, duurzame initiatieven in de stad te bezoeken en van experts te leren over verschillende onderwerpen die met duurzaamheid te maken hebben.

Dan is het tijd om de tips op te schrijven. Dat gebeurt niet met honderd mensen tegelijk, maar in groepen die werken aan deelonderwerpen als mobiliteit, CO2-uitstoot, grondstoffentransitie, gezondheid en energievoorziening.

Er zijn gespreksleiders aanwezig om de gesprekken vlot te laten verlopen. Zij nemen niet deel aan inhoudelijke discussies, maar zorgen er wel voor dat het gesprek soepel verloopt. “Het belangrijkste is dat iedereen een mening heeft”, zegt iemand, “soms wil iemand niet per se een mening hebben, heeft hij geen mening, of is hij het simpelweg eens met wat er gezegd wordt. Dus dat is ook prima.”

In een stille ruimte kunnen mensen zich terugtrekken of even rustig nadenken. Er is zelfs een creatieve tafel waar Lego, klei of foto’s kunnen worden gebruikt om ideeën aan de groepsleden over te brengen.

Ook worden er vier verkenners gezocht om aandacht te besteden aan de rode draad van de raad. Tegen het eind van de avond gaan ze alle tafels langs om te kijken of er sprake is van overlap en of de adviezen gecombineerd moeten worden of dat er sprake is van tegenstrijdige adviezen.

Diverse groep
De Burgerraad is in het leven geroepen omdat er in Rotterdam meer moet gebeuren om de klimaatdoelen te halen, zegt van Weenen. “Wij zien dat er nog steeds een kloof gaapt tussen wat de gemeente nu doet en waar we moeten zijn om de CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent terug te dringen.”

Een belangrijk onderdeel van de burgerraad vindt plaats voordat deze überhaupt heeft vergaderd: het vormen van een representatieve groep Rotterdammers. De gemeente heeft via een loterij ongeveer 10.000 brieven verzonden met een uitnodiging om deel te nemen aan de burgerraad. Na het verzamelen van de reacties bleek dat sommige groepen nog steeds achterlopen in de aanmeldingen, zoals jongeren, mensen met een praktijkopleiding en mensen zonder werk.

Het representatief maken van de beraadslagingen werd bereikt door meer brieven te sturen in buurten met een lage opkomst, door mbo-scholen te bezoeken, langs winkelcentra te gaan en door tweede brieven te schrijven naar buurten met een achterstand in inschrijving. Toen er voldoende aanmeldingen waren, werd een groep van 117 Rotterdammers geselecteerd.

“Met deze winactie krijg je een heel andere groep mensen dan bij andere vormen van participatie of participatie, waarbij er vaak hoogopgeleide blanke mannen zijn die de tijd hebben om zich te verdiepen in bijvoorbeeld windenergie”, zegt van Weenen. “Dat maakt de Burgerraad echt anders, en dat is wat zij biedt naast wat wij al doen. Je krijgt veel meer diversiteit in je ideeën, omdat je meer werelden op tafel hebt. “Dus ze praten met elkaar, niet alleen over ‘ik ben voor of tegen’, maar ze komen daadwerkelijk met ideeën waar ze het met elkaar over eens zijn.”

De diversiteit van de groep komt terug in de burgerraadsvergadering, maar er is een belangrijke overeenkomst. Op de vraag waarom mensen meedoen geven ze altijd aan dat ze klimaat een belangrijk en interessant onderwerp vinden. Ook geven ze graag iets terug aan de stad, willen ze leren over duurzaamheid, of vinden ze het gewoon een leuke ervaring.

Sommigen wisten meteen dat ze mee wilden doen toen ze de uitnodiging openden, terwijl anderen nog twijfelden. Weet ik voldoende over het onderwerp? Spreek ik de taal? Deze twijfels werden weggenomen doordat tijdens de bijeenkomsten de nodige kennis over het klimaat wordt aangeleerd en er tolken zijn om te vertalen.

De vraag die aan de burgerraad wordt voorgelegd is: ‘Wat moet Rotterdam nog meer doen met en voor Rotterdammers om de klimaatdoelen te halen?’ Die vraag is tot stand gekomen met bijdragen van het gemeentebestuur, wethouders en de afdeling Duurzaamheid van de gemeente. “Zo’n vraagstuk moet voldoen aan de criteria van goed burgeradvies. Ze moeten dus een beetje ambitie hebben, maar niet te complex. En mensen moeten hun creativiteit de vrije loop kunnen laten.”

Uiteindelijk beslist de gemeenteraad
Tijdens de zomervakantie komen de deelnemers aan het overleg niet bij elkaar, maar in die periode zal de visitatiecommissie commentaar geven op de conceptadviezen. In de eerste vergadering na de zomervakantie gaat het gemeentebestuur verder met het advies en neemt het de opmerkingen mee. Het definitieve advies wordt in september aan de gemeenteraad gepresenteerd.

Het is daarom nog niet duidelijk of het advies zal worden overgenomen of niet, zegt Van Weenen. “Als ze besluiten dat we het niet gaan doen, moeten ze daarvoor redenen geven en moet er een rechtvaardiging zijn.” Ook de gemeenteraad heeft zelf een motie aangenomen waarin de gemeenteraad “zich verplicht het advies op te volgen”. Dus een extra offerte tussen ons om het advies serieus te nemen.

De gemeenteraad neemt in beginsel een advies aan als het binnen de gestelde kaders valt, dat wil zeggen: het moet consistent zijn met het regeerakkoord, aansluiten bij het budget dat de beraadslagingen voor de maatregelen hebben gekregen, aansluiten bij het huidige gemeentelijk beleid en aansluiten bij maatregelen. van het Rotterdamse Klimaatactieplan.

Voor plannen van de burgerraad is € 1 miljoen beschikbaar gesteld. “Je kunt er niet alle klimaatdoelen mee bereiken, maar wel een deel ervan wel. Dit maakt het mogelijk om kortetermijnacties te initiëren”, zegt Van Weenen.

Het feit dat er al een budget beschikbaar is, betekent volgens Van Weenen dat er later, als er besluiten over zijn genomen, niet meer naar hoeft te worden gezocht. “Niet alle adviezen kosten geld, het advies kan ook zijn ‘pas dit aan in het beleid’ of ‘houd hier rekening mee’.” Als er meer budget nodig is om de door de burgerraad ontworpen plannen uit te voeren, kan de gemeenteraad meer budget vrijmaken of aanspraak maken op subsidies en gelden.

Van Weenen: “Persoonlijk vond ik het geweldig om die groep te zien. Jij en het projectteam zijn al een tijdje bezig met de voorbereidingen en het is eindelijk zover. Die mensen zijn er dus. En ik heb de hoop herwonnen dat we dit kunnen bereiken als mensen zulke belangrijke problemen samen aanpakken. Het heeft mij dus echt iets gebracht, hoe bijzonder het is als je mensen bij elkaar brengt en het goed organiseert, wat er gebeurt en de drive van mensen om iets goeds te doen voor de stad. “Dat vind ik echt te gek.”

Ook de deelnemers zelf hebben verwachtingen over de raad. Ze zeggen te hopen op een schonere stad, dat sociale aspecten in de raden worden meegenomen omdat bijvoorbeeld niet iedereen zich een warmtepomp en zonnepanelen kan veroorloven, en dat deze burgerraad als inspiratie kan dienen voor andere steden.

In de slotvergadering wordt het advies opgesteld en vervolgens aan de gemeenteraad aangeboden. Van Weenen doet een stapje terug. “Je stelt een politieke vraag aan de burgerraad, dan help je die organiseren, maar dan doe je ook een stapje terug, zodat een onafhankelijke president met die burgerraadsleden kan samenwerken.” Hij kijkt uit naar de resultaten van het overleg. “Ik heb er alle vertrouwen in dat deze groep, als eerste Rotterdamse burgerraad, mooie ideeën zal aandragen. “Daarom zal het niet gebeuren.”