Retoriek als wapen tegen desinformatie

AI als zwarte doos

Eén van deze interdisciplinaire projecten is Op weg naar een epistemologische en ethische XAI. In het project gebruikt Wagemans retoriek om de door AI gegenereerde berichten beter te begrijpen. ‘AI is er voor ons vaak nog één zwarte doos. Je geeft een bepaalde input, er is output, maar je weet eigenlijk niet wat er tussenin gebeurt. Door te begrijpen hoe we AI-teksten interpreteren en welke overtuigingstechnieken op ons van toepassing zijn, kan een verklaarbaar model ontstaan.’

Daarom is volgens Wagemans de bijdrage die de geesteswetenschappen leveren aan het begrijpen van technologische verschijnselen van groot belang. ‘Zeker in een tijd van grote technologische veranderingen zijn de geesteswetenschappen onmisbaar. De vragen en conflicten die uit deze gebeurtenissen voortkomen, hebben vaak te maken met mensen of hoe zij zich tot elkaar verhouden; dat is vrij consistent door de geschiedenis heen. Als je klassieke retorische toespraken leest, zie je dezelfde thema’s terugkomen.’

Weerbaar tegen desinformatie

Naast dat retoriek ingezet kan worden om AI beter te begrijpen, is het volgens Wagemans ook een goede manier om mensen weerbaarder te maken tegen desinformatie. ‘Op de muren van Pompeii hangt een gezegde: “Hij die de retoriek niet bestudeert, wordt er het slachtoffer van.” In deze tijd vind ik dat een heel opvallende uitspraak”, zegt Wagemans. ‘Door mensen te leren hoe argumenten worden geconstrueerd, zorgen we ervoor dat ze autonomer worden in het bepalen of ze informatie als waar of nee accepteren. Dit is wat we doen met het project. Argumentverificatiedat is een aanvulling op factchecking.’