De culturele knoop is doorgesneden; Dit is de definitieve verdeling van de subsidies aan instellingen en festivals in Utrecht

De bitterzoete beslissing is genomen; De gemeente Utrecht heeft bekend gemaakt welke culturele instellingen en festivals de komende vier jaar subsidies krijgen. Zoals verwacht werd het eerdere advies van een onafhankelijke commissie overgenomen. Dit betekent geen eurosubsidies meer voor onder meer het Nederlands Film Festival, Tweetakt en stichting BAK voor hedendaagse kunst. Maar het is ook goed nieuws voor ruim zestig andere culturele instellingen die een positief advies hebben gekregen.

Het besluit dat het college van burgemeester en wethouders deze week heeft genomen, is feitelijk laatste deel van een proces dat duurt al ruim een ​​jaar. Een belangrijke stap hierin was de zogenaamde Cultuurnota, die in 2023 door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Dit is een cultuurbeleidsplan van de stad, een visie, maar ook een soort handleiding voor culturele festivals waarmee je subsidies kunt aanvragen en hoe de gemeente deze verdeelt.

In de periode 2025-2028 zal de pot met geld jaarlijks ruim 18,46 miljoen euro bedragen. Instellingen waarvan de aanvraag wordt goedgekeurd, kunnen vier jaar lang rekenen op financiële steun. Voor veel culturele instellingen heel belangrijk, soms van levensbelang. Er werden 105 aanvragen ingediend voor ruim 23 miljoen euro. Een onafhankelijke commissie heeft alle aanvragen beoordeeld en bgeeft advies aan de raad. Er viel dus iets te kiezen.

Uiteindelijk zal de champagne geopend kunnen worden bij 67 partijen die een positief advies hebben gekregen. De overige culturele instellingen krijgen geen reactie. In werkelijkheid was dit al bekend, maar deze week heeft het college van burgemeester en wethouders het advies ook formeel overgenomen.

Toen het advies uitkwam, begon het snel. een lobby richting de media, gemeenteraad en college van burgemeester en wethouders voor partijen die buiten beschouwing bleven. Er werden termen gebruikt als ‘geschokt’, ‘verbaasd’ en ‘onbegrijpelijk’. Sommige grote namen die al tientallen jaren aan Utrecht verbonden zijn, worden niet meer ondersteund.

‘Grote verantwoordelijkheid’

De rol die wethouder Cultuur Eva Oosters na het uitbrengen van het advies nog speelde was belangrijk, maar vrij beperkt: “Wij hebben samen met het gemeentebestuur een beslissende rol gehad in de voorbereiding, het ontwikkelen van de kaders en het aangeven wat wij belangrijk vonden . Vraagstukken als pluralisme, diversiteit, stimulering van talent en ruimte voor ontwikkeling. Vervolgens was het aan de adviescommissie om alle aanvragen te beoordelen op basis van de kaders die we samen hadden opgesteld. Mijn laatste rol was om te controleren of dit allemaal was gebeurd, wat uiteraard ook een grote verantwoordelijkheid met zich meebrengt.”

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Maar als partijen die al jaren aan de stad verbonden zijn en die ook veel hebben betekend ineens geen steun meer krijgen, klopt het proces dan wel? Volgens Oosters was het een ‘stevig proces’. “Uiteindelijk werd iedereen op dezelfde waarden beoordeeld. Bijvoorbeeld levensvatbaarheid, belang voor de stad, belang voor het culturele ecosysteem. Partijen die al langer in de stad zijn, kunnen waarschijnlijk ook goed nadenken over hun standpunt op deze punten. Maar uiteindelijk gaat het om een ​​gelijk speelveld. “Iedereen had dezelfde kansen volgens de plannen, de nieuwkomers en de instellingen die al lang bestaan.”

Maar is het honderd procent objectief? Ook Oosters beaamt dat dit niet het geval is. Het is geen wiskundetoets. “Door de manier waarop wij het proces hebben georganiseerd, met subcommissies en een centrale commissie waarin meerdere ogen vanuit verschillende disciplines vanuit verschillende invalshoeken naar de plannen en het geheel keken, kan ik zeker spreken van een solide werkwijze.”

Uit de plannen heeft de adviescommissie uiteindelijk een indeling gemaakt. Jaarlijks ontvangen 67 partijen de komende vier jaar subsidie. Hieronder vallen ook veel nieuwe organisaties die nog niet eerder een vierjarige subsidie ​​hebben ontvangen, waaronder Common Frames, De Parade, Vocal Statements, Possibilize, Sharing Arts Society (Sint Maartenparade), Beautiful Words, Sounds Like Touch, free-DOM en De Industry . .

“Het geeft echt een goed beeld van wat Utrecht te bieden heeft”

Wethouder Oosters is blij met het resultaat: “Het geeft echt een goed beeld van wat Utrecht te bieden heeft: grote en kleine organisaties, partijen met jarenlange ervaring en nieuwkomers. Koninklijke felicitaties aan iedereen die de plannen heeft geschreven.” Ook is te zien dat er culturele instellingen zijn die zijn ‘gegroeid’ van het tweejarige subsidieplan naar het vierjarige subsidieplan. Volgens Oosters is een gelaagd systeem bewust zo ontworpen.

Oosters benadrukt ook de waarde van culturele instellingen die ‘solidariteit tonen met de sector en de stad’, plekken die ruimte bieden aan andere partijen en individuele makers om samen te werken. Oosters prijst ook het ‘bewustzijn’ binnen de sector over wat er in de wereld gebeurt, evenals de mate van innovatie binnen de plannen.

Bitterzoet

Hoewel tevreden met alle positieve adviezen en al het cultuuraanbod dat wordt gepresenteerd, spreekt wethouder Oosters ook van ‘pijnlijke beslissingen’ en een ‘bitterzoet’ besluit. Tientallen partijen ontvangen geen subsidies, waaronder het Nederlands Film Festival, Tweetakt, Het Huis Utrecht, De Coöperatie, BAK, IMPAKT en het Museum van Zuilen.

In het verleden is er gedebatteerd over de mogelijkheid om niet de volledige door de instellingen gevraagde bedragen te betalen, maar eerder een kleiner bedrag per aanvrager, waardoor er meer geld overblijft om te verdelen en dus meer in aanmerking komende partijen. Nu is er niet bewust voor deze optie gekozen, omdat dit in strijd zou zijn met ‘fair pay’, de eerlijke beloning van mensen die in de culturele en creatieve sector werken.

Uit de subsidieaanvragen valt tevens op te maken dat sommige disciplines sterk aanwezig zijn in het culturele landschap van Utrecht, waaronder theater, dans en muziek. Terwijl er veel minder partijen zijn die aanvragen hebben ingediend in de disciplines digitale cultuur, beeldende kunst en film. Wethouder Oosters heeft dit ook beseft, al geeft hij aan steeds meer interdisciplinaire instituties te zien, wat hij een goede vooruitgang vindt.

Kortom, een advies dat voor opschudding zorgde in de stad, en nu het besluit is gevallen, zal dat waarschijnlijk ook zo blijven. Wethouder Oosters zegt het ook te begrijpen, maar steunt ook de geschiedenis van de cultuurnota en het recente advies. In een brief aan de gemeenteraad schrijft hij: “Wij kijken uit naar de periode 2025-2028, waarin we de plannen van cultuurmakers, podia, bedrijven, festivals en presentatielocaties live zullen kunnen aanschouwen.”