Tentoonstelling Maliebaanstation al 150 jaar gratis te bezoeken | Nieuws030

Altijd leuk, een prachtige tentoonstelling die geheel gratis te bezoeken is. Dubbel plezier: het Spoorwegmuseum gebruikt het voormalige stationsgebouw van de Maliebaan opnieuw als tentoonstellingsruimte.

Toen het Spoorwegmuseum in 1954 officieel werd geopend, bevond het museumgedeelte zich in de zogenaamde wachtkamers en kantoorruimtes van het voormalige Maliebaanstation. Tegenwoordig ligt de nadruk op de perrons en de nieuwbouw achter het historische pand.

Dat de toegang tot de tentoonstelling gratis is, heeft voor een deel ook te maken met deze veranderingen in het museum, je kunt namelijk het kaartje kopen in de lobby van het oude Maliebaanstation, maar de controle zit pas bij de ingang van het gebouw wat erachter zit. Het is dus naast een geschenk aan de stad Utrecht ook een pragmatisch besluit om de tentoonstelling gratis te maken.

Maar ook als je ervoor moest betalen, is de tentoonstelling een bezoek waard. Ook goed om te weten is dat de tentoonstelling niet alleen gaat over de geschiedenis van het gebouw en de verschillende functies die het heeft gehad. Ook wordt er veel aandacht besteed aan de mensen die op en rond het spoor werkten.

Persbericht Spoorwegmuseum:

Op 10 juni 1874 opende de Hollandsche IJzeren Spoorweg Maatschappij een zijtak van de Oosterspoorlijn van Hilversum naar Utrecht. Vlakbij de Maliebaan werd een monumentaal station gebouwd als opstapplaats voor reizigers uit Utrecht.

Het kiezen van de stationslocatie kostte enige tijd. De aanvankelijk geplande route liep via de Singel en het Zocherplantsoen. Dit veroorzaakte hevige protesten van omwonenden en ook het gemeentebestuur was er tegen.

De bezwaren richtten zich op het verlies van groene wandelgebieden, de afsluiting van de zeeroute en de hinder voor het wegverkeer. ‘Met een spoorlijn die door het park loopt, verliest Utrecht zijn fatsoen’, schreef iemand. Ook vreesde men de overlast van ‘rollende, rokende locomotieven’.

Buys Ballot van het KNMI in bolwerk Zonneburg vreesde dat de meetapparatuur kapot zou gaan, terwijl de directeur van de Wolvenpleingevangenis vreesde dat de gevangenen door de voorbijrijdende treinen aan de buitenwereld zouden blijven denken en ‘meteen plannen zouden maken om te ontsnappen’ . Uiteindelijk werd ten oosten van de Maliebaan een alternatieve route ontwikkeld met een station aan de Maliebrug tegenover Lepelenburgpark.

Geschiedenis

Aanvankelijk bloeide het station: je kon met de rechtstreekse trein naar Parijs, maar gaandeweg verloor het station zijn belangrijke functie en werd het stil. In 1935 omschreef dichter F. Bordewijk de sfeer van het station treffend als ‘een lijk op de aarde, dat onze dromen vaak beklemmend zal beheersen’.

In 1939 viel het doek en werd het station gesloten voor passagiersverkeer. Het grotendeels verlaten Maliebaanstation wordt nog steeds gebruikt als rangeer- en laadstation en ook het Bureau Gevonden Voorwerpen vindt een onderkomen op het station.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog namen de Duitsers bezit van station Maliebaan, met de Joodse deportatietransporten uit Utrecht als zwarte bladzijde.

Na de oorlog werd besloten dat station Maliebaan de ‘permanente thuisbasis’ van het Spoorwegmuseum zou worden. Op 28 november 1953 was het zover dat bezoekers voor een kwart van de entree een deel van het nieuwe museum konden bezoeken. In november 1954 was het gehele museum klaar en vond de officiële opening plaats. In 2005 is het station in de oorspronkelijke staat teruggebracht en doet sindsdien dienst als monumentaal entreegebouw van het vernieuwde Spoorwegmuseum.

‘Maliebaanstation 150 Jaar’ is gratis te bezichtigen tot 1 november 2024.