Veel PFAS begraven in Amstelkwartier fase 3: de brug

In Dordrecht zit het in de eieren van hobbykippen, in Sliedrecht in de tomaten en courgettes van tuinders. In Amsterdam-Oost zit het gewoon onder de grond en zal daar nog een tijdje blijven: PFAS, een verzamelnaam voor door de mens gemaakte stoffen die voor onbepaalde tijd aanwezig blijven en een aanzienlijk gezondheidsrisico kunnen vormen. Het is bekend van de antiaanbaklaag op de pan, maar komt bijvoorbeeld ook voor op kleding, tapijten en verf. En in blusschuim.

Op meerdere plekken in het Oosten zit wat PFAS in de bodem, maar op één plek zit er heel veel. Deze plaats ligt achter Gamma aan de Spaklerweg, een gebied dat bij de gemeente bekend staat als Amstelkwartier fase 3 en zich uitstrekt tot aan de Duivendrechtsevaart. Begin dit jaar heeft de gemeente de architecten geselecteerd die in dit gebied het eerste blok woningen en bedrijven gaan bouwen. Maar voordat ze kunnen bouwen, moeten ze eerst graven.

Het gehele Amstelkwartier, inclusief fase 3, bevat verontreinigde grond omdat hier ooit de Zuidergasfabriek stond. Vervuiling omvat koper, kwik, lood, zink, benzeen, PAK’s, minerale olie, cyanide en asbest. En dus ook PFAS. De PFAS-verontreiniging wordt in mindere mate veroorzaakt door de gasfabriek en vooral door brandweerlieden. Vlak achter de Gamma stond een gebouw dat jarenlang dienst deed als oefenplaats voor brandweerlieden. Dit pand is rond 2014 gesloopt en sindsdien staat het terrein min of meer leeg. Tijdens de trainingen maakten brandweerlieden gebruik van blusschuim, dat (toen) PFAS bevatte en nu in grote hoeveelheden in de grond zit.

Voor de gemeente is dit geen verrassing, aangezien er in dit gebied al onderzoek is gedaan naar bodemverontreiniging. Bovendien had het Eastern District eerder te maken met een ander spraakmakend geval van PFAS-besmetting. Het stond aan de Cruquiusweg, waar tot halverwege het afgelopen decennium de brandweerfabriek van Ajax stond en waar inmiddels een nieuwe woonwijk is gebouwd. Ajax leverde opnieuw oefenschuim aan de brandweerlieden.

Voor het verwijderen van PFAS van het terrein van de brandweer in het Amstelkwartier ontving de gemeente een rijksbijdrage van achthonderdduizend euro. Vrijwel alle PFAS-verontreiniging kan op deze manier worden opgeruimd. Daarnaast moeten overal in het gebied graaf- en baggerwerkzaamheden worden uitgevoerd om andere verontreinigingen uit de bodem en het water te verwijderen. Als alles goed gaat, begint deze grote opruimactie begin volgende maand. En als dit volgens plan verloopt, wordt begin 2025 de eerste steen gelegd van fase 3 van het Amstelkwartier.

Een groot aantal bewoners van het Amstelkwartier kijkt reikhalzend uit naar de bouw van dit eerste blok, want als het klaar is, kunnen eindelijk de deuren van de eerste echte supermarkt in dit gebied open.