Hoop op duidelijkheid nu Justitie acht agenten vervolgt na de dood van een gedetineerde

Na ruim acht maanden vervolgt het Openbaar Ministerie (OM) acht agenten die betrokken zijn bij de fatale aanhouding van een man in Rotterdam. De nabestaanden van het slachtoffer zijn opgelucht en hopen net als de politievakbonden dat er snel meer duidelijkheid komt.

“We hebben lang moeten wachten op het nemen van deze beslissing”, zegt advocaat Richard Korver, die de familie van het slachtoffer vertegenwoordigt. “De familie zou niet tevreden zijn geweest als er geen vervolging had plaatsgevonden. We hopen nu dat de uitspraak van de rechter niet lang meer op zich zal laten wachten.”

Het is niet gebruikelijk dat politieagenten worden vervolgd. Daarom is het heel bijzonder dat acht agenten in dezelfde zaak worden vervolgd, zegt politiewetenschapper Jaap Timmer. “Ik kan me niet herinneren dat dit de afgelopen 40 of 50 jaar eerder is gebeurd.”

Afgelopen juni overleed een 32-jarige man kort nadat hij door de politie was aangehouden. Zoals gebruikelijk bij dit soort incidenten heeft de Nationale Recherche de zaak onderzocht. Volgens een patholoog van het Nederlands Forensisch Instituut is de man overleden door de wijze waarop hij werd vastgebonden.

De man zou in de wijk Kralingen in Rotterdam met zijn fiets tegen een auto zijn gereden en kon toen, toen de politie arriveerde, niet bij zinnen komen. Na een achtervolging heeft de politie de man aangehouden met een stroomstootwapen zodat ze hem in de boeien konden slaan, meldde het Openbaar Ministerie destijds.

Bij de arrestatie waren tien agenten betrokken. “Een cameraploeg begeleidde deze agenten. Hierdoor wist Justitie heel goed wie wat deed”, zegt advocaat Korver. Acht agenten zouden om de beurt de man tegen de grond hebben gedrukt.

“Het heeft lang geduurd om deze man onder controle te krijgen en te houden, en op een gegeven moment werd de man ziek”, schrijft het Openbaar Ministerie. Hoewel agenten en hulpdiensten hem probeerden te reanimeren, overleed hij kort daarna in het ziekenhuis.

Ramon Meijerink van politiebond ACS zegt dat de politiebonden zich realiseren dat dit een zeer moeilijke en verdrietige tijd is voor alle betrokkenen en hopen daarom dat er snel meer duidelijkheid komt over wat er precies is gebeurd.

“De nabestaanden en politieagenten hebben lang moeten wachten om deze zaak op te lossen. Dat nu besloten is dat er een strafproces komt, betekent dat ze nog langer zullen moeten wachten op een uitspraak”, zegt Meijerink.

“Politieagenten handelen te goeder trouw en dat hebben de acht agenten ook gedaan. Het is nu aan de rechterlijke macht om te bepalen of dit volgens de regels is gebeurd”, zegt Meijerink.

Xander Simonis, van politievakbond ANPV, zegt hetzelfde. “Het feit dat het Openbaar Ministerie de acht agenten vervolgt, betekent uiteraard niet dat de collega’s direct schuldig zijn. Dat valt nog te bezien in de rechtszaal.”

Simonis benadrukt dat de zaak voor alle betrokkenen zeer vervelend is, “maar het laat ook zien dat de politie niet onfeilbaar is.” Volgens Simonis had er ook sprake kunnen zijn van een schandaal als de agenten niet waren vervolgd. “Er is iemand vermoord en een onderzoek kan uitwijzen of de agenten iets verkeerd hebben gedaan.”

De acht agenten worden verdacht van het overtreden van instructies over het gebruik van geweld. In deze instructie staat precies wanneer en hoe agenten geweld mogen gebruiken. Als geweld niet binnen de grenzen van proportionaliteit en subsidiariteit plaatsvindt en iemand gewond raakt of gedood wordt, kunnen agenten vervolgd worden wegens het overtreden van instructies over het gebruik van geweld, zo staat in een nieuw wetsartikel uit 2022.

Volgens politiewetenschapper Timmer is dit de eerste keer dat dit wetsartikel wordt toegepast. “Vroeger zouden deze agenten vervolgd zijn voor doodslag of zware mishandeling met de dood tot gevolg en de straf had ook veel hoger kunnen uitvallen”, zegt Timmer. De maximale gevangenisstraf voor het overtreden van instructies over het gebruik van geweld met de dood tot gevolg is drie jaar.

Wanneer de agenten voor de rechter moeten verschijnen, is nog niet bekend.