Opinie | Moeten niet-gevaccineerde kinderen worden uitgesloten van de kinderopvang?

Ziekten als de mazelen leken verdwenen, maar zijn teruggekeerd omdat steeds minder ouders hun kinderen vaccineren. Het vaccinatiepercentage tegen mazelen daalde in twee jaar tijd van 89 naar 82,7 procent; Voor kudde-immuniteit is een vaccinatiegraad van 95 procent vereist. Onlangs raakten twintig kinderen in Eindhoven besmet. Dit heeft het debat over verplichte vaccinatie nieuw leven ingeblazen. Bernard Leenstra, huisarts, en Lissy de Ridder, kinderarts maag- en leverziekten, bespreken de verklaring per e-mail: Opnieuw de niet-gevaccineerde kinderen in kinderdagverblijven.

Bernard Leenstra wel Licentiaat in de rechtenLissy Ridder wel LdR.

Graad in de rechten: “Ouders die hun kinderen vaccineren volgens het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) kiezen ervoor hun kinderen te beschermen tegen ernstige infectieziekten. Ouders die hun kinderen om niet-medische redenen niet vaccineren, kiezen ervoor dit niet te doen. Als we deze kinderen samen laten spelen in de kinderopvang, lopen gevaccineerde kinderen en kinderen die (nog) niet gevaccineerd kunnen worden een groter risico om de infectieziekten op te lopen waar vaccinerende ouders hen tegen willen beschermen. Waarom zouden die ouders dat extra risico moeten accepteren?

LdR: “Je zegt dat ouders op basis van het RVP kiezen of ze hun kind wel of niet laten vaccineren. Ik vraag me af of dit altijd zo is. Iedere ouder wil immers het beste voor zijn kind. Waarom hebben sommige ouders hun kinderen niet ingeënt? Is er sprake van een taalbarrière of toegangsprobleem? Hebben deze ouders voldoende toegang gekregen tot informatie die zij begrijpen? Of, als wantrouwen een rol speelt, wat is dan de oorzaak van dit wantrouwen? Mijn vraag is: kunnen alle ouders deze weloverwogen beslissing nemen?

BL: “We zullen op het gebied van informatie alles moeten doen wat we kunnen. In alle wijken, in alle talen. Dat ben ik met je eens. Maar zal de informatie uiteindelijk voldoende bescherming bieden? In 2018 lanceerde toenmalig staatssecretaris Blokhuis een campagne om de dalende vaccinatiegraad tegen te gaan: “we gaan een nog scherper gesprek aan met het volk.” De daling zet zich echter voort. Het RIVM geeft aan dat ook wantrouwen een belangrijke rol speelt. Zal het herstel van het vertrouwen en het effect van nog meer informatie op tijd komen?

LdR: “Ik deel uw zorgen. Helaas is de vraag nu of we weten wanneer de mazelenuitbraak zal plaatsvinden en niet of deze zal plaatsvinden. Die tijd hebben we eigenlijk niet meer. Ik vraag me echter ook af wat we hebben bereikt door niet-gevaccineerde kinderen uit de kinderopvang te houden. Ik vrees dat dit het vertrouwen van ouders van niet-gevaccineerde kinderen niet zal vergroten. “Dit kan er ook voor zorgen dat niet-gevaccineerde kinderen in andere settings samenkomen (zoals bij een babysitter) en daardoor het risico op een uitbraak vergroten.”

Licentiaat in de rechten: “Wacht of neem maatregelen. In beide schuilt een risico. In Italië en Frankrijk, waar de vaccinatievereisten tegen mazelen in 2017 en 2018 werden ingevoerd, zien we dat de vaccinatiegraad is toegenomen en het aantal uitbraken is afgenomen. In 2018 steeg het vaccinatiepercentage in Italië van 91,7 procent naar 93 procent en het aantal gevallen van mazelen daalde dat jaar van 5.404 naar 2.682. Uit onderzoek blijkt dat in beide landen het vertrouwen van ouders in vaccinatie bleef toenemen, ondanks de vaccinatieplicht. Wat als we vaccinatie de komende drie jaar verplicht stellen in kinderdagverblijven en dan de voor- en nadelen tegen elkaar afwegen?”

LdR: “Het vergroten van het vertrouwen in het vaccinatieprogramma, dat klinkt als muziek in mijn oren. De VVD heeft een oud wetsvoorstel nieuw leven ingeblazen waarin de partij pleit voor verplichte vaccinatie voor kinderen die naar de kinderopvang gaan. Ik vraag me af hoe we dat gaan afdwingen. Zijn degenen die verantwoordelijk zijn voor de opvang, degenen die de inspectie uitvoeren? En de deur wijzen aan wie geen vaccinatiebewijs kan voorleggen? En waar gaan deze kinderen heen? Zijn wij ons hiervan bewust? Ook deze kinderen hebben het recht om mee te doen in onze samenleving, zij kunnen nog steeds niet kiezen voor of tegen een vaccin. En dan evalueren: hoe gaan we dat aanpakken? Op dit moment roept zijn voorstel meer vragen op dan het beantwoordt.”

Licentiaat in de rechten: “De praktische bezwaren die je aanvoert zijn zeker een uitdaging, maar ze lijken mij niet onoverkomelijk. Laten we niet vergeten dat we beslissingen moeten nemen, wat er ook gebeurt. Willen we kinderen beschermen die het Rijksvaccinatieprogramma hebben afgerond of binnenkort gaan voltooien? We moeten dus niet-gevaccineerde kinderen uit de kinderopvang houden. Als niet-gevaccineerde kinderen bij een oppas worden geplaatst, vergroot dit hun kans om ziek te worden. De overheid zou dit ten stelligste moeten ontmoedigen. Doen ouders dat niet? Dus dat is jouw keuze. De verantwoordelijkheid van de overheid kent zijn grenzen. Er zijn ook ouders die binnenshuis roken. Willen we de grootst mogelijke bescherming voor alle kinderen? We moeten dan een algemene vaccinatieplicht invoeren, zoals andere Europese landen met succes hebben gedaan. Alhoewel dit moreel nog steeds verwerpelijk is en ik daar ook moeite mee heb. Gaan we door zoals we tot nu toe hebben gedaan? Dan verliest iedereen.”

LDR: “Ik benadruk ook het belang van het nemen van beslissingen. Maar voordat niet-gevaccineerde kinderen van de kinderopvang worden uitgesloten, moeten er nog stappen worden gezet. Bescherm zoveel mogelijk kinderen tegen deze vervelende, vermijdbare infectieziekten. Dat is de juiste aandacht op de juiste plaats. Alle twijfelende ouders wil ik graag verwijzen naar bronnen die correcte informatie geven, zoals AJN Jeugdartsen Nederland. Of beter nog, ga naar de jeugdarts, kliniekarts of huisarts om eventuele vragen te bespreken. Via meerdere kanalen kunnen we informatie beter en gemakkelijker in meerdere talen aanbieden. We kunnen naar de buurt gaan. Ik ben blij om te weten dat de GGD nu al meer vragen krijgt van ouders over het vaccinatieprogramma. Dat zegt mij dat er behoefte is aan deze informatie en dat ouders deze kwestie serieus nemen. “Iedereen aan boord, dat is een overwinning voor ons allemaal.”

Delen





E-mail de redacteur