Het slot van de serie 'Wie is de Amsterdammer?' Met een antwoord op de grote vraag: zijn we eruit gekomen?

‘Je bent inwoner van Amsterdam als je daar staat ingeschreven. De rest is onzin en vage woorden. Laten we advocaat Gerard Spong deze kwestie een beetje duidelijk laten definiëren. Burgerlijke staatsgegevens en verdere discussie zijn niet nodig. Alleen dan is er niets meer om eindeloos over te kletsen en te klagen en te klagen, en een Amsterdammer vindt dat zonde.

Twee weken geleden vroegen wij wie een echte Amsterdammer is. Wij wisten het. Zelden zijn er zoveel reacties ontvangen, van kort en bondig tot gepassioneerde en zeer gevarieerde toespraken.

Aan de ene kant van het spectrum staat Andries Olijslager. Hij is van mening dat een Amsterdammer minstens drie generaties lang in Mokum geboren en getogen had moeten zijn, en daarmee bedoelt hij binnen de stadsmuren van 1650. Zelfs Sloten, Osdorp, Geuzenveld, allemaal geabsorbeerde steden, tellen niet mee.

Aan het andere uiterste voelt de Limburgse Cisca Geurds (71), die nooit een dag in Amsterdam heeft gewoond, maar vanaf zeer jonge leeftijd regelmatig bij haar grootmoeder op de derde verdieping in het westen ging wonen, zich hier ‘thuis EN ZEKER. EEN AMSTERDAMMER. Zodra de trein vertrekt, gaat hij het Centraal Station binnen om zijn dochter te bezoeken.

En al het andere.

Etnische twijfels

Sommige lezers hebben ethische bezwaren tegen de vraag. Moeten we ook een serie beginnen over: wanneer mag je jezelf Nederlander noemen? Kun je dat worden, Nederlander, of moet je in dit land geboren zijn?

Carolien van Bergen maakt er zelfs misbruik van. ‘Vervang de vraag ‘Wat kenmerkt de echte Amsterdammer’ door de vraag ‘Wat kenmerkt de echte Ariër’ en je ziet meteen hoe angstaanjagend deze vraag is. Identiteit is een gevaarlijk concept. De Amsterdammer bestaat niet. Laten we dat waarderen.”

Gelukkig vindt Isabel de Vries de oplossing: “Op nationaal niveau stel ik voor om het wettelijke criterium van Spong te handhaven.” Amsterdammers kunnen zelf beoordelen wie ze zijn. “Ze houden niet van regels.”

Dat is ook opgelost.

Kenmerken

De Amsterdammer bestaat niet en dat is maar goed ook. Er zijn echter kenmerken van de echte Amsterdammer die meer dan gemiddeld genoemd worden. Om te beginnen natuurlijk de fiets, ook wel ‘het heiligdom’ genoemd.

En Ajax natuurlijk. Zelfs nu. Niet nu. (De korte samenvatting van ongeveer dertig brieven.)

Als we de etnische en geboorteclaims buiten beschouwing laten, en dat gewoon doen, zullen we snel eindigen met een mentaliteit. De karaktereigenschappen van de Amsterdammer.

Trots op de stad. Stut. Een Amsterdammer heeft vlekken. Draag ons hart op onze mouwen. Hij maakt met iedereen een grapje. Een klein hartje, maar in de supermarkt hoef je niet over de schreef te gaan. En dan die beroemde grap. Als je vraagt hoe het gaat, is het antwoord: ‘Dat gaat je niets aan, rot op.’ Slechte woorden tegen je Mokums zeggen is “humor vermengd met vergif” (Ruth Meijer).

Klagen en klagen

Klagen, klagen, klagen, het zit in het DNA van Amsterdammers. Een echte Amsterdammer heeft werkelijk overal last van.

Patrick Versteeg: ‘Laten we beginnen met het correct uitspreken van Amsterdam. Het is Amsterdam, en niet Amsteurwdam, zoals veel mensen het uitspreken, wat mij echt stoort.’

Mark Geestman: “Een jongen blijft een jongen, maar die zijn ook welkom, want daar kunnen we over klagen.”

Marguerite Berreklouw, relativerend: ‘Maar als je nadenkt over waar je zou willen wonen, kom je tot de conclusie: nergens anders ter wereld. Kijk, dan ben jij een echte Amsterdammer.

Ilse Bommels vat het helder samen. Volgens haar heb je alleen het DNA van een Amsterdammer als ‘de bel van de tram je irriteert en tegelijkertijd verzacht’.

Er waren mooiere beschrijvingen. ‘Als je Youp ziet lopen, laat hem dan met rust.’ (Geert Jan Colijn)

“Als je klaagt over een toerist, maar soms urineer je veel op jezelf.” (Harmen van Sprang)

En zo niet: ‘Ik bepaal zelf of ik een Amsterdammer ben. ‘Schiet snel op, idioot!’ (Rodrigo Coesel)

Eleganter

Het kan ook met meer gratie worden gedaan. Rob Nas: ‘De ruzie eindigt pas als de Amsterdammer stopt met het beoordelen van zijn nieuwe buurman op dit onderwerp en hem verwelkomt met: ‘Kerel, je bent nu een Amsterdammer en gedraag je ook zo.’ Ik hou van de stad. Houd van mensen. Klagen over alles. Ga fietsen, kerel.

Of Rien Wijnsma: ‘Je bent een echte Amsterdammer als je naar die drie kruizen kijkt en het een gevoel van emotie bij je oproept. “Het maakt niet uit of het op een Ajax-shirt, een tattoo of een koektrommel staat.”

Maartje Mulder heeft bovendien een goed oog voor het offer dat iedere Amsterdammer moet brengen om hier te kunnen wonen. “Je bent een echte Amsterdammer als je je stadsleven verkiest boven je woonruimte.”

Brug/veerboot

Tenslotte is er nog de kwestie van dat schip dat het IJ overstak. Ja, de veerboot of de veerboot. Het is onherroepelijk waar: wie in Amsterdam geboren is, zegt pont en wie geïmporteerd is, zegt pont. Alle. Het is uitstekend te gebruiken als lakmoesproef.

Maar laten we geen scheuring maken tussen de veerboot en de veerboot, integendeel. Eén persoon zegt de veerboot en woont hier al een tijdje. De ander zegt de veerboot en is ook heel blij om hier te zijn. Het is niet wat ons scheidt, het is wat ons verbindt.

Het is onze potayto patahto. Heel Amsterdam.

Over de auteur: Hans van der Beek werkt al ruim 25 jaar bij Het Parool. Had hij vroeger populaire columns als Hans Halveert en Schuim, nu schrijft hij vooral verhalen en reportages over Amsterdam.

Het slot van de serie ‘Wie is de Amsterdammer?’ Met een antwoord op de grote vraag: zijn we eruit gekomen?

Leave a Reply Cancel reply