Het CBS en de gemeente Den Haag doen gezamenlijk onderzoek naar laaggeletterdheid

Een goede beheersing van de Nederlandse taal is een belangrijke voorwaarde voor deelname aan de samenleving. Uit onderzoek blijkt dat laaggeletterden bijvoorbeeld het moeilijker hebben op de arbeidsmarkt, omdat ze minder kans hebben op een vaste baan. Deze mensen hebben doorgaans ook een laag inkomen. Zij hebben over het algemeen minder vertrouwen in leeftijdsgenoten en vinden hun gezondheid onvoldoende. Laaggeletterdheid hangt meestal samen met vroegere kenmerken zoals leeftijd, opleidingsniveau en afkomst.

Laaggeletterdheid

De verantwoordelijkheid voor het bestrijden en terugdringen van laaggeletterdheid ligt bij het Rijk en gemeenten. Niky van Geffen werkt bij het CBS als senior onderzoeker bij het Centrum voor Beleidsstatistiek en was in 2023 nauw betrokken bij een onderzoek naar laaggeletterdheid van de gemeente Rotterdam. “In 2016 heeft Rotterdam onderzoek laten doen naar laaggeletterdheid op basis van PIAAC-data (gegevens voortkomend uit een groot internationaal onderzoek naar de kennis en vaardigheden van volwassenen en redacteuren) met behulp van kleine domeinschatters. Dit is een statistische methode om schattingen te maken als er weinig waarnemingen per deelpopulatie of met een onbekend steekproefontwerp. Omdat de gemeente Rotterdam behoefte had aan recentere informatie over laaggeletterdheid, heeft zij vorig jaar het CBS benaderd om het onderzoek uit 2016 te actualiseren. Dat onderzoek hebben wij al uitgevoerd en is te vinden op de website van het CBS .”

De vraag van de gemeente Rotterdam aan het CBS wekte de interesse van de gemeente Den Haag. Jaap Jansen, senior onderzoeker bij het CBS: “Den Haag heeft in 2016 ook onderzoek gedaan naar laaggeletterdheid en wilde weten hoe de situatie er in 2023 voor staat. Het CBS heeft dit vraagstuk samen met het Urban Data Center/Den Haag opgepakt. uit onderzoek bleek dat de onderzoeksresultaten in 2023 over het algemeen niet veel verschilden van die in 2016. De onderzoeksresultaten hebben we gepresenteerd aan de beleidsmedewerkers van de gemeente Den Haag en ze staan ​​ook op de website van het CBS.”

Laaggeletterdheidscyclus

Marlou Smulders is beleidsadviseur Volwassenenonderwijs in de gemeente Den Haag. Zij was een van de opdrachtgevers van het laaggeletterdheidsonderzoek. Net als Rotterdam had de gemeente Den Haag behoefte aan recentere kennis over laaggeletterdheid in de stad. Deze wens viel samen met de voorbereiding van het nieuwe Taalactieplan. “Met het Taalactieplan wil de gemeente een extra impuls geven aan het vergroten van de taalvaardigheid van haar inwoners. Om de cyclus van laaggeletterdheid te doorbreken ligt onze focus vooral op het gezin: het kind van 0 tot 12 jaar en hun ouders of verzorgers. We moedigen ouders bijvoorbeeld aan om taallessen te volgen terwijl hun kinderen naar de crèche of kleuterschool gaan en zetten interventies in om het leesplezier te vergroten en het lezen te bevorderen.”

Het Haags Urban Data Center is een van de 11 Urban Data Centers (UDC’s) in Nederland. Jurïen Stam is coördinator namens de gemeente Den Haag. ‘UDC’s versterken elkaar door het uitwisselen van kennis en ervaringen. Binnen een UDC bundelen gemeenten en het CBS de krachten, waardoor een samenwerking ontstaat op het gebied van datagedreven werken. We willen de datastrategie en de onafhankelijkheid van het UDC bevorderen. Den Haag bestaat sinds 2017 en had vanaf het begin hoge ambities: ‘We voeren gemiddeld twintig onderzoeken per jaar uit, bijvoorbeeld op het gebied van armoede, sociale bijstand, de ontwikkeling van het verkoopvolume in de commercials, internetgebruik, jeugdzorg, werk, enz. onderzoek naar laaggeletterdheid kan de gemeente waar nodig het beleid aanpassen en speciale maatregelen nemen in wijken met een hoog percentage laaggeletterden.”

Paneel

Wat gaat er nu gebeuren met dit onderzoek naar laaggeletterdheid? Jansen: “De gemeente Den Haag heeft ons een vervolgtaak toevertrouwd. Zodra er eind 2024 nieuwe data van PIAAC zijn, kunnen we met ons model aan de slag en presenteren we de meest actuele cijfers uit Den Haag.” Van Geffen: “We willen ook een dashboard maken. Daarop kun je meteen zien hoe verschillend de wijken in de stad zijn qua laaggeletterdheid.”

Door: Nationale Onderwijsgids