Hoe bedoel je dat thuiswerken geen gevolgen heeft? Bedrijven snijden 30 procent van hun kantoorruimte

Voor het eerst sinds 2015 neemt het aanbod van kantoorruimte weer toe, zegt Colliers vrijdag in een rapport over de kantorenmarkt. De afgelopen jaren is dit aanbod gestaag afgenomen, omdat steeds meer bedrijven woonruimte verhuren en omdat onaantrekkelijke panden zijn verbouwd tot hotels, woningen of zelfs zijn gesloopt.

Eind vorig jaar stonden er in Nederland 2.100 kantoren te huur, 5 procent meer dan in het derde kwartaal van 2023. Dit komt neer op bijna 4 miljoen vierkante meter kantoorruimte. Daarvan is 1,3 miljoen vierkante meter al meer dan een jaar blootgesteld. In Groot-Amsterdam is het aanbod van kantoorruimte te huur in 2023 met 10 procent toegenomen en staat momenteel 8 procent van de 13,5 miljoen vierkante meter kantoorruimte leeg.

Colliers voorspelt nu dat zowel het aanbod van kantoorruimte als de beschikbaarheid ervan de komende jaren flink zullen toenemen. “Na het coronavirus zijn we niet massaal teruggekeerd naar de werkvloer”, zegt Harold Coenders van Colliers.

“Bij de grote kantoorgebruikers bedraagt de bezettingsgraad inmiddels 30 procent, wat betekent dat medewerkers tussen de 1,5 en 2 dagen per week aanwezig zijn. Terwijl het bedrijfsbeleid uitgaat van minimaal drie dagen en het kantoor is ingesteld op vijf dagen.” Volgens hem ligt de kantoorbezetting bij het MKB iets hoger. “Maar daar is ook een overschot aan ruimte.”

“Die vacature bleef lange tijd verborgen. Huurcontracten, die gemiddeld een looptijd van vijf jaar hadden, lopen inmiddels af en we zien dat bedrijven de vierkante meters teruggeven aan de eigenaar of zelfs het contract beëindigen omdat ze verhuizen naar een woonruimte die beter aansluit bij hun huidige wensen.”

20 tot 30 procent minder ruimte

Coenders spreekt van een versnelling. “Het gaat niet goed met de economie, het aantal faillissementen en bedrijfssluitingen neemt toe en bedrijven hoeven al die onnodige vierkante meters niet meer te behouden. “Elke organisatie die nu de kans krijgt, zal haar zaken anders organiseren.”

Colliers verwacht dat bedrijven doorgaans tussen de 20 en 30 procent van hun ruimte zullen opgeven. “Op piekdagen ligt de bezetting rond de 60 procent van vóór het coronavirus. Als we daar de ruimte bij optellen die nodig is om de werkomgeving aantrekkelijker te maken, krijgen we maximaal 80 procent van wat mensen nu gebruiken.”

Het aantrekkelijker maken betekent vooral het toevoegen van rustigere ruimtes en ontmoetingsplekken om de teamspirit te behouden. “Mensen zijn gewend aan de gemoedsrust van thuiswerken en verwachten dat ook op kantoor.”

Volgens Colliers verkleinen bedrijven niet alleen hun faciliteiten, maar kiezen ze er ook voor om vaker te verhuizen. “Kwaliteit, bereikbaarheid en duurzaamheid spelen een belangrijke rol”, zegt Colliers-analist Richard Buijtendijk. “De migratie naar levendige wijken, met veel voorzieningen en een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer, is al langer gaande. Daarom zijn de werkloosheidscijfers laag in Amsterdam Zuid (5 procent) en in Amsterdam Centrum (4 procent).

Op andere plaatsen is het lastiger. In Amsterdam-Zuidoost is het aanbod van kantoorruimte vorig jaar met 14 procent toegenomen en momenteel staat 1 op de 10 kantoren leeg. In de Haarlemmermeer (Hoofddorp en Schiphol) steeg het aanbod vorig jaar met 16 procent en staat momenteel 14 procent van de kantoorverdiepingen leeg.

Niet duurzaam genoeg

Ook duurzaamheidswensen worden steeds belangrijker. Volgens Colliers is de leegstand onder kantoorgebouwen met energielabel A of lager opvallend hoog. Veel huurders vinden deze panden niet meer duurzaam genoeg.

In Amsterdam en omgeving is dit 41 procent van alle kantoren. Van de tien grootste kantoren met energielabel A of lager die langer dan een jaar worden aangeboden, zijn er zeven gelegen in de regio Amsterdam. Denk hierbij aan gebouw Amstel in Omval, The Joan in Duivendrecht en kantorencomplex The Base op Schiphol.

“De wet vereist een C-label of hoger”, zegt Buijtendijk. “In 2030 is A de ondergrens. En vanuit Europa komen er duurzaamheidsnormen bij. De daarmee gepaard gaande investeringen zijn voor veel kantoorpanden niet meer rendabel.”

In de regio Amsterdam heeft nog steeds 16 procent van de kantoren een onvoldoende energielabel en 18 procent heeft zelfs helemaal geen label. Sinds vorig jaar kunnen verhuurders hiervoor een boete krijgen en uiteindelijk zelfs een verbod krijgen om het pand te verhuren.

Ombouw naar woning

“Wij verwachten een herstructurering”, zegt Buijtendijk. “Het aanbieden van een gebouw met een slecht label op een slechte locatie heeft geen zin meer.” Een oplossing zou dan het verbouwen van kantoren tot woningen kunnen zijn, of het slopen van kantoren om ze tot woningen te verbouwen. Hiervoor moet de eigenaar vaak rekening houden met de hoge waarde als kantoorgebouw.

“Nu zien we dit gebeuren in Amsterdam-Zuidoost en uiteindelijk rond Sloterdijk. Het woningtekort is zo groot dat zelfs op die plaatsen aantrekkelijke vastgoedprijzen worden gerealiseerd. Op snelweglocaties of plaatsen buiten de steden wordt dit lastiger.”

Leave a Reply Cancel reply