Dit staat Femke Halsema te wachten in haar tweede termijn als burgemeester van Amsterdam

In haar tweede termijn als burgemeester staat Femke Halsema voor lastige taken. Van het verlichten van de druk in het bruisende stadscentrum tot drugshandel en erotische hub – dit zijn jouw dossiers voor de komende zes jaar.

Tim salarissen En David Hielkema28 februari 202417:48

Halsema noemt het graag als een van haar successen: de masterplannen die in Zuidoost, Nieuw West en Noord zijn gerealiseerd. Deze delen van de stad zijn al tientallen jaren achtergesteld, kennen een hoge criminaliteit en hebben te maken met de meeste armoede in de stad. Dit moet binnen twintig jaar stoppen; dit wordt beschouwd als de meest duurzame weg naar een gezond en evenwichtig Amsterdam.

Maar de masterplannen in Nieuw-West en Zuidoost, waar miljoenen euro’s mee gemoeid zijn, zijn verre van eenvoudig. In het zuidoosten nam programmadirecteur Saundra Williams ontslag vanwege de afstand tussen bewoners en bureaucratie, en een jaar later is er nog steeds geen vervanger gevonden. In Nieuw-West is er veel weerstand van betrokkenen, omdat er weinig zichtbare voortgang is binnen het programma.

Halsema speelde een voortrekkersrol bij het tot stand komen van deze programma’s. De leiding ligt nu bij de wethouders, maar de burgemeester zal er de komende jaren (achter de schermen) alles aan doen om de plannen te laten slagen. In een interview met Het woord Volgens haar komt de betrouwbaarheid van de gemeente ‘echt in gevaar’ als het misgaat. “Ze hebben de meest kwetsbare bewoners echt een slechte dienst bewezen.”

Er is nog veel werk aan de winkel voor Halsema, die zich al anderhalf jaar steeds nadrukkelijker profileert als burgemeester van de buitenwijken, om iedereen op één lijn te krijgen.

In de beginjaren van Halsema als burgemeester richtte hij zich vooral op het aanspreken van de drukte in de binnenstad. Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2022 ging dit dossier grotendeels over op raadslid Sofyan Mbarki. Halsema wordt nog steeds gevraagd om vergaderingen bij te wonen, maar tot ergernis van betrokkenen gebeurt dat niet meer altijd. De burgemeester zelf zegt dat het volkomen logisch is dat ze afstand neemt: het voorwerk heeft ze al gedaan, de tweede fase is voor de raadsleden.

Halsema is nog niet volledig gepubliceerd, omdat er nog twee hot topics zijn die moeten worden aangepakt. De eerste is je gewenste erotische centrum. Zal Halsema hier de komende jaren voor blijven pleiten en ervoor zorgen dat een nieuw college dit in 2026 ook in het regeerakkoord opneemt, zodat over een jaar of tien het sekscentrum in Zuid open kan? Of gaat u een andere weg in om ervoor te zorgen dat er minder ramen op de Wallen overblijven en de Wallen naar uw mening minder aantrekkelijk te maken voor toeristen?

Tweede brandende vraag: kunt u het ingezetenschapscriterium blijven invoeren, volgens hetwelk toeristen niet meer naar cafés kunnen? Vorig jaar was de gemeenteraad fel tegen, maar Halsema zei dit idee te laten ‘sudderen’. Met andere woorden: het is nog niet voorbij. Het i-criterium zou haar de kans bieden om een ​​blijvende stempel op de Wallen te drukken en haar nalatenschap als burgemeester te versterken.

Ondanks de meer teruggetrokken rol van Halsema zal zij tijdens haar tweede termijn mogelijk meer vrijheid ervaren om drastische maatregelen door te voeren. Durft zij ook?

De belangrijkste portefeuille van Halsema zal de komende jaren de openbare orde en veiligheid blijven. De algemene plannen voor het zuidoosten, het nieuwe westen en het noorden zijn gericht op de lange termijn, en ze heeft met succes buurtrechtbanken geopend (een idee dat ze in New York heeft bedacht). Ook is het belangrijk om te lobbyen om voldoende politieagenten in de stad te behouden en het liefst nog meer toe te voegen.

Daarnaast kampt de stad met veel ernstige problemen: explosies, illegale prostitutie, straatdealers op de Wallen. Halsema besteedt daar aandacht aan, maar de vraag is of hij de komende jaren samen met de driehoek tot innovatieve maatregelen kan komen om de stad veiliger te maken. Daarnaast is het interessant om te zien hoe hij gebruik zal blijven maken van online gebiedsverboden en de Top 600-aanpak.

Om de diepgewortelde criminaliteit aan te pakken, kijkt de burgemeester verder dan de stadsgrenzen. Zo pleit Halsema al jaren voor het legaliseren van harddrugs als reactie op het geweld in de onderwereld. Zij doet dit door conferenties te organiseren en te pleiten voor legalisatie in binnen- en buitenland. Zijn verzoek krijgt in Den Haag niet veel sympathie van onder meer de VVD, PVV en CDA, maar hij zal wel een partner vinden onder de progressieve partijen.

Zal Halsema, gesteund door het progressieve Nederland, er in haar nieuwe mandaat voor kiezen om zich nog duidelijker te verzetten tegen het conservatieve Den Haag in de strijd tegen de georganiseerde misdaad?

Hoe bereik je bewoners die niet meer opendoen als de gemeente aanklopt? Het is een zorg die Halsema al een tijdje uit. Hoe komt de regering in contact met mensen die al jaren niet meer hebben gestemd en het vertrouwen in de regering zijn kwijtgeraakt?

Om dit aan te pakken moet de achterkant van de tanker die de gemeente is fundamenteel veranderen: minder juridisch en niet langer in relatie tot de Amsterdammers, maar naast hen. Het is een analyse die wordt gedeeld door ombudsman Munish Ramlal, maar hij merkte ook op dat de patronen zo diep verankerd zijn in de organisatie van het openbaar bestuur, dat het nog maar de vraag is of echte koerswijzigingen tot stand zullen komen.

Op verzoek van Halsema werkten onderzoekers René Cuperus en Josse de Voogd ook ruim een ​​jaar aan een ‘atlas’ over Amsterdammers die breken met het traditionele systeem. De burgemeester zal de publicatie, die eind maart verschijnt, de komende jaren gebruiken om beleid te voeren dat erop gericht is de inwoners weer bij de stad te betrekken. Zij zal dit benadrukken in de ambtelijke organisatie, maar ook in de gemeenteraad over maatregelen debatteren. Ook maakte hij in zijn herverkiezingsbrief duidelijk welke richting Halsema wil inslaan: het herwinnen van het vertrouwen van inwoners zal de komende jaren een van zijn belangrijkste prioriteiten zijn.

Het ontkrachten van de overheid en het bereiken van inwoners zijn misschien wel de minst zichtbare taken van Halsema, maar ze kunnen op de lange termijn de grootste verandering teweegbrengen.

Toen Halsema in 2018 aantrad telde Amsterdam 850.000 inwoners, momenteel zijn het er 920.000 en tussen 2030 en 2035 zal de grens van een miljoen worden bereikt. “Er waren mensen die zeiden dat Amsterdammers zouden vluchten vanwege mijn komst, maar dat is niet gebeurd. ‘ grapte hij. De burgemeester sprak onlangs met ambtenaren toen ze de groeicijfers van de stad noemde.

Ernstiger is de verdeeldheid, waarover zij sinds de coronacrisis steeds luider spreekt. Dit leidt tot vragen als: hoe komt er ruimte voor iedereen in Amsterdam? Hoe kan de stad een plek blijven waar ook de middenklasse een thuis kan vinden? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat docenten, professoren en politieagenten ook deel kunnen uitmaken van Amsterdam en dat een bezoek aan de binnenstad ook betaalbaar is voor mensen met een kleine portemonnee?

Halsema had Den Haag al om geld gevraagd om deze verdeeldheid te stoppen, maar laten we eerlijk zijn: het lijkt bijna onmogelijk om iets te ondernemen tegen de enorme krachten erachter. De burgemeester zal er in haar volgende termijn echter op blijven hameren dat er ruimte moet zijn voor iedereen in de stad.

Juist in 2026 zal Halsema met haar acht jaar ervaring als burgemeester na de gemeenteraadsverkiezingen een grotere stempel willen drukken op het regeerakkoord, om ervoor te zorgen dat de verdeeldheid niet verder groeit.

Het is aan Halsema om het 750-jarig jubileum van Amsterdam te organiseren. De voorbereiding verliep niet geheel vlekkeloos. Lennart Booij werd voor bijna twee jaar als freelancer door de organisatie ingehuurd, voor 10.000 euro per maand, waarna het de vraag was of er inhuurregels waren overtreden en of er sprake was van vriendjespolitiek.

Halsema beloofde verbeteringen, werd niet beschuldigd van vriendjespolitiek, en nu wordt vooral uitgekeken naar 27 oktober 2024. Een openingsconcert in de Ziggo Dome vormt de aftrap voor een jaar lang jubileum. Op 27 oktober 2025, het eigenlijke jubileum, wordt het groots gevierd.

Halsema zal bij veel van de ruim tweehonderd jubileumactiviteiten een zichtbare rol spelen: van de Grote Amsterdam Quiz, een feest op de A10, musicals, tentoonstellingen en varen tot 24 uur feesten in een deel van de stad.

Een uitgelezen kans om haar positie als burgemeester op een positieve manier nieuw leven in te blazen.

Vooral sinds de Tweede Kamerverkiezingen in november is duidelijk geworden dat Amsterdam een ​​progressief bastion is in een conservatief land. De taak van Halsema is ervoor te zorgen dat Amsterdam de verbinding met de rest van het land niet verliest en dat Amsterdammers zich thuis blijven voelen in Nederland. In zijn rol moet hij ook proberen verbinding te maken tussen rechts in Den Haag en de vooruitstrevende stad.

Ook achter de schermen is Halsema zeer actief. Bekend is dat zij voor Lale Gül zorgde toen zij na de publicatie van haar boek werd bedreigd. Ik ga leven. Ook voert de burgemeester veel gesprekken met vrouwen en meisjes die opkomen voor hun rechten en veiligheid, bijvoorbeeld in verband met online uitbuiting en sexting. Het jeugdwerk en de gemeente besteden nu meer aandacht aan deze zaken. Als feministe zal Halsema deze voortrekkersrol nog jaren willen behouden.

Een ander speerpunt dat hij de afgelopen jaren heeft benadrukt: Amsterdam moet een stad zijn waar alle mensen vreedzaam en respectvol samenleven, van transgenders en moslims tot joden en zwarte Amsterdammers. Zoals zij bij haar beëdiging in 2018 zei: “Als uw burgemeester beschouw ik het waarborgen van de vrijheid – het helpen waarmaken van die belofte voor alle Amsterdammers – als mijn eerste en grootste verantwoordelijkheid.”

Halsema zal dit geluid ook in haar nieuwe mandaat laten horen. En hoewel het effect hiervan onmeetbaar is, zal het Amsterdam blijven bewegen in de richting van een stad waar iedereen vrij zou moeten kunnen leven.

Over de auteurs: David Hielkema en Tim Wagemakers schrijven over de Amsterdamse politiek. Tips of opmerkingen? [email protected].