Een brug binnen de Brug: Amsterdamsebrug – de Brug

Samen met de ‘zusterbrug’ Schellingwouderbrug is de Amsterdamsebrug uit 1957 de eerste permanente oeververbinding tussen Oost en Noord. Voordien was het verkeer tussen het Noorden en de rest van de stad afhankelijk van veerboten. De bruggen, ook wel 54P en 55P genoemd, kruisen het Amsterdam-Rijnkanaal en het Buiten IJ. In 1966 en 1968 volgden de Coentunnel en IJtunnel. Tot de voltooiing van de A10 Oost en Noord in 1990 maakten de bruggen deel uit van het N10-tracé, destijds een verbinding tussen Amsterdam en Noord.

De toegangsweg naar de Amsterdamsebrug aan de westzijde ligt ten noordoosten van de Joodse begraafplaats in het Flevopark. Dit deel werd vroeger de Manussie van de Joden genoemd. Etymologische woordenboeken interpreteren het woord manussie anders. Het kan afkomstig zijn van manuš, het zigeunerwoord voor mens. Het woord komt hoogstwaarschijnlijk van het Latijnse woord voor hand, manus. Kleine winkeliers, onderhoudspersoneel en buitenhandelaars liggen begraven in de Manussie van de Joden: manusjes van alles.

De Amsterdamsebrug is zowel een starre staafboogbrug als een liggerbrug. Van de 1.075 meter lengte ligt bijna 90 meter boven het Amsterdam-Rijnkanaal. De ruim 280 meter kortere Schellingwouderbrug is een combinatie van een boogbrug en een ophaalbrug, waarvan het dek tot 90 graden omhoog wordt gebracht met een onzichtbaar contragewicht. Er is een dag- en nachtdienst om de scheepvaart tussen Oranjesluis en het Amsterdam-Rijnkanaal mogelijk te maken. De Amsterdamsebrug heeft geen opening. Na de renovatie in 2011 en 2012 is de brug met een vijzel opgetild om de doorgang van vierlaagse containerschepen mogelijk te maken.

Zeven jaar geleden, met de bouw van 8.000 woningen in de toekomstige wijken van Zeeburgereiland en de groei van IJburg, werden mogelijkheden verkend om de brug te verbreden en een tramlijn aan te leggen. Momenteel is bus 37 de enige openbaarvervoerverbinding die de brug oversteekt. In 2020 pleitte de commissie onder leiding van ingenieur Alexander D’Hooghe voor uitbreiding van het verkeer. Ook concludeerde de commissie dat het wegnemen van de vernauwing op de rechteroever onder de brug de doorstroming van de scheepvaart zal verbeteren. Het kanaal is nu 80 meter breed en zal na de ingreep 100 meter breed zijn. Hiervoor is het verplaatsen van het bruggenhoofd nodig. In 2021 heeft het college van burgemeester en wethouders besloten het advies over te nemen.

Om de bereikbaarheid van Zeeburgereiland te behouden heeft het gemeentebestuur in september vorig jaar voorgesteld om naast de Amsterdamse Brug een aparte fietsbrug te bouwen. Volgens het plan zal naast de nabijgelegen Enneüs Heermabrug naar IJburg een extra brug worden gebouwd, beter bekend als de BH-brug.

Amsterdam telt bijna tweeduizend bruggen. Ongeveer tien procent van dit cijfer bevindt zich in het Oosten. Vroeger hadden de meeste bruggen alleen een nummer, maar tegenwoordig hebben steeds meer bruggen een naam. Een serie over bruggen in het Oosten. Deze keer: de Amsterdamsebrug.