De Golfstroom in de Atlantische Oceaan nadert een kritiek punt en dat is een groot probleem

Dat blijkt uit nieuw onderzoek van wetenschappers van de Universiteit Utrecht. Bezorgdheid over een mogelijke stopzetting van de Golfstroom in de Atlantische Oceaan bestaat al langere tijd. Er wordt algemeen aangenomen dat dit enorme gevolgen kan hebben voor het klimaat op aarde. Maar tot nu toe heeft klimaatonderzoek met behulp van computermodellen geen definitief antwoord opgeleverd over de waarschijnlijkheid en timing van deze shutdown.

De belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat ‘een abrupte transitie inderdaad mogelijk is’, zegt hoofdauteur René van Westen. ‘We hadden al sterke vermoedens, maar nu hebben we ook daadwerkelijk laten zien dat het kan. Dat betekent dat er op heel korte termijn, binnen honderd jaar, een heel ander klimaat kan ontstaan. West-Europa kan dan flink afkoelen, met vijf tot tien jaar. graden.” .

Wat is AMOC?

De Golfstroom heet officieel de Atlantic Meridional Circulation (AMOC). Deze AMOC transporteert warm oceaanwater noordwaarts richting het noordpoolgebied. Daar koelt het water af en zakt vervolgens naar de diepte, waarna het weer in zuidelijke richting stroomt. Omdat al het oceaanwater met elkaar verbonden is, beïnvloedt deze Golfstroom het klimaat over de hele wereld.

In 2021 maakten we al de volgende video over de Golfstroom. Toen al was het idee dat het soms zou kunnen vriezen, maar hoe snel dat zou kunnen gebeuren, was nog onduidelijk:

Als de AMOC stopt, zal het kouder zijn op het noordelijk halfrond en zelfs warmer op het zuidelijk halfrond. Maar er zijn niet alleen gevolgen voor de temperatuur. Ecosystemen en neerslagpatronen kunnen ook over de hele wereld veranderen, zoals in het Amazonegebied, waar de droge en natte seizoenen kunnen worden omgedraaid.

De mogelijke komst van een klimaatomslagpunt, zoals de sluiting van het AMOC, is een belangrijke reden voor wetenschappers om op te roepen tot dringende actie tegen klimaatverandering. Alleen door de uitstoot van broeikasgassen snel terug te dringen kan verdere klimaatverandering worden vermeden.

Stijgende zeespiegel

Het stoppen van de Golfstroom zou er ook voor kunnen zorgen dat de zeespiegel groter zal stijgen dan momenteel wordt verwacht. Volgens Van Westen kan de zeespiegel nog eens 80 centimeter stijgen, naast het smelten van de poolkappen en het uitzetten van het opwarmende zeewater. Dit zou ertoe kunnen leiden dat sommige kustgebieden onbewoonbaar worden.

Voor hun onderzoek keken de wetenschappers naar het zoutgehalte van oceaanwater tussen Afrika en Zuid-Amerika. ‘Als de hoeveelheid zout in het water een cruciale waarde bereikt, stort de circulatie in’, zegt Van Westen. Dit betekent dat de Golfstroom langzamer stroomt en kan stoppen.

Hoe lang?

De reden dat het water zouter wordt, is de hoeveelheid smeltwater van de Groenlandse ijskap. Dat smeltwater is vers. “Als je het water verzoet, wordt het lichter en zakt het minder goed naar de diepte. Daardoor stroomt het water slechter”, legt Van Westen uit. Ook het oceaanwater tussen Afrika en Zuid-Amerika blijft langer op dezelfde plek staan, waardoor het zoutgehalte toeneemt.

“Dit is slecht nieuws voor het klimaatsysteem en de mensheid, omdat tot nu toe gedacht kon worden dat dit AMOC-omslagpunt slechts een theoretisch concept was”, schrijven de onderzoekers in de nieuwe studie. Maar er blijven nog veel vragen bestaan ​​die met meer onderzoek beantwoord moeten worden. Zo zeggen onderzoekers dat het nog niet mogelijk is om precies te voorspellen hoe lang het zal duren voordat het AMOC het omslagpunt bereikt.

Oceanen en klimaatprofessor Caroline Katsman van de TU Delft vindt dit een interessant en belangrijk onderzoek. “Op basis van een ‘voorspellingsindex’ wordt bevestigd dat het klimaat een omslagpunt nadert”, zegt hij.

Katsman: “Wat ze laten zien is dat ongeveer 25 jaar vóór de ineenstorting van het AMOC een belangrijke meetbare parameter, de trend in het zoetwatertransport in de Zuid-Atlantische Oceaan, van teken verandert. Het idee is dus dat het meten van die parameter voorspelbaarheid biedt.”