“De kans wordt weer groter”, zegt Halsema bij de herdenking van de Februaristaking

Tijdens de herdenking van de februaristaking van 1941 waarschuwde burgemeester Halsema van Amsterdam voor een nieuwe stijging van de wrok. In dat kader wees hij op de recente dood van de Russische oppositieleider Navalny en de Russische propaganda over de oorlog tegen Oekraïne.

Bij het standbeeld van De Dokwerker op het Jonas Daniël Meijerplein sprak Halsema over de moed van de stakers die zich aan het begin van de Tweede Wereldoorlog verzetten tegen de eerste aanvallen op Amsterdam. Het was de enige grootschalige aanval op de jodenvervolging.

Halsema prees de moed van de havenarbeiders, fabrieksarbeiders, winkelbedienden, leraren en ambtenaren die in opstand kwamen tegen de nazi’s. Op het JD Meijerplein werden kort voor de staking honderden joden gearresteerd; Bijna allemaal werden ze vermoord in vernietigingskampen.

In haar toespraak stond Halsema stil bij het begrip wrok, waarover de schrijver Menno ter Braak (1902-1940) aan het begin van de oorlog sprak. Hij was een van de weinigen die de signalen herkende die tot de invallen leidden, herinnert Halsema zich. Hij sprak over het nationaal-socialisme als ‘de doctrine van pure wrok’, zei hij. Vervolgens legde de burgemeester de link naar de actualiteit.

“Ruim tachtig jaar na de eerste invallen, na de staking, stijgt de wrok weer”, aldus Halsema. In dat kader wees hij op de dood van de Russische oppositieleider Navalny, de arrestatie van Russische burgers die publiekelijk om zijn dood willen rouwen, en de Russische propaganda over de oorlog tegen Oekraïne.

“Achter Poetins wereldbeeld, dat vol haat is jegens Europa, jegens de mensenrechten en vrijheden die wij hier sinds de Tweede Wereldoorlog koesteren, schuilt een diepe wrok”, aldus Halsema.

“Als wrok wordt uitgelokt door leiders die bereid zijn de principes van de democratische rechtsstaat opzij te zetten en meedogenloos geweld te gebruiken, dan noemen we dat zelfs vandaag nog fascisme”, zei Halsema. “De Joodse arbeiders die rond dit plein woonden, zagen het duidelijk: fascisme is moord, zongen ze al in de jaren dertig.”

Halsema sloot zijn toespraak af met de opmerking dat de arbeiders in 1941 beseften dat het gebrek aan vrijheid van één individu het gebrek aan vrijheid van allen betekent. “Daarom zijn we hier, omdat we de democratie, de rechtsstaat en de vrijheid moeten beschermen tegen wrok en haat, toen en nu.”

Kamervoorzitter Martin Bosma was afwezig bij de kranslegging ter afsluiting van de herdenking. Sommige organisaties wilden hem niet bij de herdenking omdat zijn partij, de PVV, volgens hen alles vertegenwoordigt waar de stakers tegen waren. De organisatie liet eerder deze week aan gemeentelijke zender AT5 weten dat Bosma zelf had besloten niet te komen.

Voorafgaand aan de herdenking naderde een groep mensen het plein met Palestijnse vlaggen. Dat leidde tot een kleine ruzie met de politie. De herdenking werd niet verstoord.

Een herdenking in de wijk Nieuw-West werd afgelast nadat X tijdens de herdenking opriep tot steun aan het Palestijnse verzet. De organisatie vreesde dat dit tot onrust zou leiden.